XII. 12. Mira animalium pro se cuique sollertia est, ut 33 his una scandendi in tanta altitudine difficultas draconi; itaque tritum iter ad pabula speculatus ab excelsa se arbore inicit. Scit ille inparem sibi luctatum contra nexus; itaque arborum aut rupium attritum quaerit. Cavent hoc dracones ob idque gressus primum adligant cauda. Resolvont illi nodos manu; at hi in ipsas naris caput condunt pariterque spiritum praecludunt et mollissimas lancinant partis, iidem obvii deprehensi in adversos erigunt se oculosque maxume petunt; ita fit ut plerumque caeci ac fame et maeroris tabe confecti reperiantur. Quam quis aliam tantae discordiae cau- 34 sam attulerit nisi naturam spectaculum sibi paria componentem? Est et alia dimicationis huius fama, elephantis frigidissimum esse sanguinem, ob id aestu torrente praecipue draconibus expeti; quamobrem in amnis mersos insidiari bibentibus coartatosque inligata manu in aurem morsum defigere, quoniam is tantum locus defendi non possit manu; dracones esse tantos ut totum sanguinem capiant, itaque quae sollertia est, in (ita nos pro ut) his summa (ita nos pro una) lacessendi (cum Salmasio) in tanta altitudine difficultas draconi; itaque rel. Advertenda in his est oppositio inter sollertiam draconis et elephanti per totam hanc paragraphum exposita. Dicit igitur Plin.: ex praecipue mira (de adverbio suo adiectivo postposito v. 7, 88. 30, 37. 33, 32. 34, 19. 35, 180. 36, 44. 67. 37, 65.) animalium sollertia in his (sc. dracone et elephanto) draco, cui summa (ita pro una scribendum; ortus autem est error ex scriptura hisumma) difficultas est lacessendi in tanta elephanti altitudine, huius iter speculatur, elephantus vero attritum quaerit. Alias utriusque beluae sollertias deinde recenset. Apposuit vero Plin. ex usu omnibus scriptoribus usitatissimo eam enuntiationem, quae alteri subornanda erat (una_draconi), tamquam huic parem; v. Madvig. emendatt. in Cicer. Legg. et Acad. p. 2453., epist. crit. ad Orell. p. 134. et quos laudat Matthiae. ad Cic. 1. Manil. 1. § 2. Ceterum v. Solin. 25, 11. tritum, Rd (codd. Salmas. exerc. p. 218. a. A.) certum, T. ut tritum, Sr (Rob.) Omitt. Br. ut itantem, Pint. speculatus, d. speculatur, R1 (Rob.) speculantur, R2. speculetur, r. excelse arbore, R. luctari contra. Nexus, r. se luctari c. n., Dalec. aut rupium aut eritum, R. aut rupium aut crituum, d. aut rup. aut criptuum, codd. Salmas., qui arborem aut rupem adfrictui legit. Codicibus magis accom modatum est adfrictum legere. ipsas nares, ROTd (codd. Voss. et Leid. ap. Oudend. ad Appul. met. p. 72., Rob.) ipsa nare, B. procludunt, R. niant, der (Rob.) la § 34. alia, R. naturam, R (Lips. Saturn. 2, 19. p. 966. e veteri libro.) natura, Sdr. naturae, B. paria, Rd (codd. Leidd. ap. Oudend. ad Suet. Vesp. 8.) ac paria, Sr (vetus liber Lipsii) y. componentem, ROTd. componenti, B: componens, r. draconibus, R. a draconibus, dẞy. amnis, R. amnes, Rob. B. amnibus, Tdy. bibentibus, R2. viventibus, R'. venientibus, Td. coartatosque, R26. arctatosque, r (Rob.) ́artatosque, d2. motusque, Td1. arctatisque, Br. artiusque, Salmas. exerc. p. 218. a. E. intortuque, Pellicer., quod probat Gesner. chrestom. p. 271. diffigere, R. his et locis, d. aes, R. -- totum, Rd. tantum, r (Rob.) - manus, R. elephantos ab iis ebibi siccatosque concidere et dracones inebriatos opprimi conmorique. XIII. 13. Generat Aethiopia Indicis inpares, vicenum 35 cubitorum; id modo mirum, unde cristatos Iuba crediderit. Asachaei vocantur Aethiopes apud quos maxume nascuntur, narrantque in maritimis eorum quaternos quinosque inter se cratium modo inplexos erectis capitibus velificantis ad meliora pabula Arabiae vehi fluctibus. XIV. 14. Megasthenes scribit in India serpentis in tan- 36 tam magnitudinem adolescere ut solidos hauriant cervos taurosque; Metrodorus circa Rhyndacum amnem in Ponto, supervolantis ut quamvis alte perniciterque alites haustus. abreptas absorbeant. Nota est in Punicis bellis ad flumen Bagradam Regulo inperatore ballistis tormentisque ut oppidum aliquod expugnata serpens cxx pedum longitudinis; pellis eius maxillaeque usque ad bellum Numantinum dura- 37 vere Romae in templo. Faciunt his fidem in Italia appellatae boae in tantam amplitudinem exeuntes ut divo Claudio principe occisae in Vaticano solidus in alvo spectatus sit infans; aluntur trimo bubuli lactis suco, unde nomen traxere. Ceterorum animalium, quae modo convecta undique Italiam contigere saepius, formas nihil attinet scrupulose referre. his, d. § 35. Generat, R. Generat eos, d. Generat hos, T. Generat dracones, r (Rob.) Generat eos et, By. impares, R2. pares, R1dẞ7. Quamquam Indicorum draconum veram magnitudinem secundum mensuram non affert Plin., nostram tamen lectionem recipere non dubitavi, quia Indicos vicenis cubitis longe maiores esse docent verba § 32. tantae magnitudinis praestringant. Aelian. quidem, qui hist. anim. 2, 21. draconibus Aethiopicis longitudinem triginta orgyiarum tribuit, alios fontes est secutus. Ceterum v. Solin. 52, 33. Asachae, codd. Barbari. narrantque, ROTd. narraturque, Br. cratium, d2. gratiam, Rd1. ereptis, R. - § 36. Rhyndacum, v. Aelian. 1. 1. Indicum, R2 (cum manus prima vulgatam scripturam praebuisse videatur.) Sindacum, d (Rob.) supervolantes ut, Rob. supervolantes, Rd. ut supervolantes, ẞy. alites haustus, R2. alites haustu, d (Rob.) By. alie aut stultus, R'. — abreptas, R. raptas, d (Rob.) By. R. a Regulo, dẞy. § 37. usque, om. d. Regulo, in publico, Rader. ad Curt. IX. 1, 4. ex Obsequente 29. boae, R2. bovae, R1O (Rob.) boes, d. magnitudinem, T. est, Rd. Ceterum v. Solin. 2, 33. 34. trimo, RSTd. trivo, 9. primo, Br. privo, Salmas. exerc. p. 61. a. G. plurimo, Hard. e Solino. suctu, Schneider. hist. amphib. Italiam, Hard. Italia, Rd. Italiae, Br. 2, 237. § 38. fructicum, d. fructuum, K. ferarum, Rd. - iubantur, R. Ceterum v. Solin. 20, 4. uros, v. Solin. 20, 5. visos, Rd. qui, R. potius, omitt. cervique, Salmas. cerviceque, Td. cervicaeMulta mutat Dalec. codd. Salmas. exerc. p. 163. a. B. quae, R. cervice quam, r. cervive, B. XV. 15. Paucissima Scythia gignit inopia fruticum, pauca 38 contermina illi Germania, insignia tamen boum ferorum genera, iubatos bisontis excellentique vi et velocitate uros, quibus inperitum volgus bubalorum nomen inponit, cum id gignat Africa vituli potius cervique quadam similitudine. 16. Septentrio fert et equorum greges ferorum, sicut asi- 39 norum Asia et Africa, praeterea alcen iuvenco similem, ni proceritas aurium et cervicis distinguat; item natam in Scandinavia insula nec umquam visam in hac urbe, multis tamen narratam achlim haut dissimilem illi sed nullo suffraginum flexu ideoque non cubantem sed adclinem arbori in somno; eaque incisa ad insidias capi, alias velocitatis memoratae. Labrum ei superius praegrande; ob id retrograditur in pa- 40 scendo, ne in priora tendens involvatur. Tradunt in Paeonia feram quae bonasus vocetur equina iuba, cetera tauro similem, cornibus ita in se flexis ut non sint utilia pugnae; quapropter fuga sibi auxiliari reddentem in ea fimum interdum et trium iugerum longitudine, cuius contactus sequentis ut ignis aliquis amburat. 17. Mirum pardos, pantheras, leones et similia condito in 41 corporis vaginas unguium mucrone, ne refringantur hebetenturve ingrediendo, aversisque falculis currere nec nisi alcen, § 39. equorum, om. R'. ferarum, R. Asiae et Africae, R. Rd. alcem, 7. Vid. Solin. 20, 6. iuvenco similem, R. iumento similem, d. Utramque vocem, eamque uti in d legitur, pone distinguat collocant Br. natam, ROTd. notam, ß. hac urbe, Salmas. RTd. hoc orbe, B, quod praefert Voss. ad Caes. B. G. 6, 27. achlim, d'. achlin, OT (optimi libri ap. Salmas. et Oudendorp. ad Caesar. 1. 1.) y. machlin, R (Rob.) . maclim, d2. aclin, Dalec. illis et, dr. nulla, R. sed, R. et, d (Rob.) RTd (Rob.) adclivem, ß. ab insidiis, T d. memorandae, Pint. acclinem, § 40. Labrum involvatur; haec verba pone distinguat, iumento similem § 39., uti olim haec verba collocata legebantur, ponenda esse censent Pint. et Dalec. ex Solino 20, 6. feram, R2d2. ferum, d'. ferunt, R'. bona, R. inflexis, r (Rob.) reddente, R. reddenti, d (in rasura, Rob.) trium iugerum, ita omnes quidem codd. et Solin. 40, 11.; sed Aristotel. hist. anim. 9, 45. p. 630b 9. Eis TÉTTapas opɣviás habet, eaque de causa Muretus var. lect. 14, 4. et C. Gesner. hist. anim. 1, 135. apud Plinium orgyiarum, Pint. vero IIII scripserunt, coll. Niclasio ad Aristotel. mirab. auscult. 1. p. 5. Quibus ego ita accedo, ut IIII orgyium scribatur, coll. 6, 82. amphorum; ita fons erroris aperitur. longitudinem, R. amburat, d (codd. Gel.) amburant, R. comburat, Rob. § 41. vaginas, Rd (Rob.) vagina, O. tur, R. nere fricetur, R2. refringatur, By. (Rob.) hebetentur, R. hebeteturve, ßy. R' (Rob.) By. adversisque, d. PLIN. II. refringantur, d' (Rob.) cinere fricehebetenturve, d. hebetenturque, r ingrediendo, R. ingressu, d. ingredi, 6 17 in adpetendo protendere. XVI. Leoni praccipua generositas 42 tunc cum colla armosque vestiunt iubae; id enim aetate contingit leone conceptis; quos vero pardi generavere, semper insigni hoc carent, simili modo feminac. Magna libido coitus et ob hoc maribus ira. Africa haec maxume spectat inopia aquarum ad paucos amnis congregantibus se feris. Ideo multiformes ibi animalium partus, varie et feminis cuiusque generis maris aut vi aut voluntate miscente, unde etiam volgare Gracciae dictum semper aliquid novi Africam adferre. Odore pardi coitum sentit in adultera leo totaque vi 43 consurgit in poenam; idcirco ca culpa flumine abluitur aut longius comitatur; semel autem edi partum lacerato unguium acie utero in enixu volgum credidisse video. Aristoteles diversa tradit, vir quem in his magna secuturus ex parte praefandum reor. Alexandro magno rege inflammato 44 cupidine animalium naturas noscendi delegataque hac conmentatione Aristoteli summo in omni doctrina viro, aliquot milia hominum in totius Asiae Graeciaeque tractu parere iussa, omnium quos venatus, aucupia piscatusque alebant quibusque vivaria, armenta, alvearia, piscinae, aviaria in cura erant, ne quid usquam genitum ignoraretur ab eo; quos percontando quinquaginta ferme volumina illa praeclara de animalibus condidit. Quae a me collecta in artum cum iis quae in, Rob. Omitt. Rdẞr. praetendere, K. § 42. leone, ROTd'. ex leone, d2. e leone, B. quos vero; v. Solin. 27, 13. Hunc locum respiciunt Serv. ad Vergil. Aen. 3, 113., Isidor. Hispal. origg. XII. 2, 11. et mythogr. Vatic. 1, 39. p. 14. ed. Bode. Magna, Rd. Magna his, Rob. Magna is, ẞy. coitur, R. paucas, R. Haec omnia desumpsit Plin. mares aut, R. mare se aut, dr. ex Aristot. hist. anim. 9, 28. p. 606b 19. et feminis, T. effeminis, R. feminis, voluntate, Rd. voluptate, Br. § 43. ea culpa, OTd (hic in rasura.) arculi a, R. et culpa, Rob. aut culpa, B. partu, R. lacerato; respicit huc Isidor. origg. XII. 2, 9. Aristoteles, hist. anim. 6, 31. p. 579b 2. his, d. iis, Rẞr. RTd. sccutus, r. § 44. scientia, K. in, om. r. - parere ei, Hard. videt, R. secuturus, omnium, om. Rob. et delendum videtur, cum ex dittographia vocis hominum ortum orationem valde languidam reddat. ventos, R. aucupia, Rob. aucupi, R'd'. aucupio, R2d2. piscatuque, d. varia, r (Rob.) alvearia, d2 (Rob.) aduaria, Rd'. vivaria in curia, Rob. genitum, ROTd. gentium, ß. $ 45. artum, Rd. arctum, Br. Is, de generat. anim. 3, 1. p. 750a 32. tradit, om. R. singulos, d'r (Rob.) singuli, RTd'. Ceterum v. Solin. 27, 17. uno, omitt. RTdr (Rob.) V. Salmas. exerc. p. 230. a. F. informes, Aristot. gener. anim. 4, 6. p. 774b 14. semenstres, R (ubique.) ingredi, 45 ignoraverat quaeso ut legentes boni consulant, in universis rerum naturae operibus medioque clarissimi regum omnium desiderio cura nostra breviter peregrinantes. Is ergo tradit leaenam primo fetu parere quinque catulos ac per annos singulos uno minus, ab uno sterilescere; informis minumasque carnis magnitudine mustelarum esse initio, semestris vix ingredi posse, nec nisi bimestris moveri, in Europa autem inter Acheloum tantum Nestumque amnis leones esse sed longe viribus praestantiores iis quos Africa aut Syria gignant. 18. Leonum duo genera, conpactile et breve crispioribus 46 iubis; hos pavidiores esse quam longos simplicique villo; eos contemptores volnerum. Urinam maris crure sublato reddere ut canes; gravem odorem nec minus halitum; raros in potu vesci alternis diebus, a saturitate interim triduo cibis carere. Quae possint in mandendo solida devorare nec capiente aviditatem alvo coniectis in faucis unguibus extrahere, ut, si fugiendum in satietate, abeant. Vitam iis longam docet ar- 47 gumento, quod plerique dentibus defici reperiantur. Polybius Aemiliani comes in senecta hominem ab his adpeti refert, quoniam ad persequendas feras vires non superant; tunc obsidere Africa urbis eaque de causa cruci fixos vidisse se cum Scipione, quia ceteri metu eius poenae similis absterrerentur eadem noxa. d (Rob.) crede, R1. credo, R2. credi, T. bimestres, OdT. bimenstris, R (Rob.) bimestrem, B. Nestumque, Barbar. Aristotel. hist. anim. 6, 31. p. 579b 7. 8, 28. p. 606b 16. Néoσov dicit. Vestumque, R. estumque, d' (Rob.) Mestumque, d2, quod 4, 40. (ubi v. adnotat. nostram) et 42. a me ex optimis codd. est repositum, Plinio illic, ut apparet, alios fontes secuto. his, d (Rob.) - § 46. conpaccile, R. longos, margo Dalec. longo, Rd (Rob.) P. Vid. Aristot. hist. anim. 9, 44. p. 629b 33. vellere, Td'. crure, d2. crutare, R. scrutare, d'. sullato, r. odorem, Rd. odore, ry. aviditatem, RTa (Ambr. II.) Omitt. r (Ambr. I.), quod probat Heins. adv. p. 137. faucis, R. fauces, R2By. faucibus, Td. aut, Rdr (Ambr. II.) a, Ambr. I. in, RTdr. non in, B. satietate, rd (cum rasura, et codd. Salmas. exerc. p. 229. b. F.) satietatem, RT. habeant, Tr. habeat, Rd. non satietate hebeant, vir doctus ap. Pint. Locus, uti mihi videtur, lacunosus; quae vulgo leguntur, interpolatione orta sensu iusto carent. - - defici, R2. deficit, R'. deficere, ab his adpeti, Rd. appeti Africa, Rd. Africae, By. |