in circo interfectosque iaculis tradit paenuria consili, quoniam neque ali placuisset neque donari regibus; L. Piso inductos dumtaxat in circum atque ut contemptus eorum incresceret ab operariis hastas praepilatas habentibus per circum totum actos; nec quid deinde iis factum sit auctores explicant qui non putant interfectos.

VII. 7. Clara est unius e Romanis dimicatio adversus 18 elephantum, cum Hannibal captivos nostros dimicare inter sese coegisset; namque unum qui supererat obiecit elephanto et ille dimitti pactus, si interemisset, solus in harena congressus magno Poenorum dolore confecit. Hannibal cum famam eius dimicationis contemptum adlaturam beluis intellegeret, equites misit qui abeuntem interficerent. Probo- 19 scidem eorum facillime amputari Pyrri proeliorum experimentis patuit. Romae pugnasse Fenestella tradit primum omnium in circo Claudi Pulchri aedilitate curuli M. Antonio A. Postumio coss. anno urbis sexcentesimo quinquagesimo quinto, item post annos xx Lucullorum aedilitate curuli adversus tauros. Pompei quoque altero consulatu, dedica- 20 tione templi Veneris Victricis, viginti pugnavere in circo aut, ut quidam-tradunt, xvII, Gaetulis ex adverso iaculantibus, mirabili unius dimicatione qui pedibus confossis repsit genibus in catervas abrepta scuta iaciens in sublime, quae decidentia voluptati spectantibus erant in orbem circumacta, velut arte, non furore beluae iacerentur. Magnum et in altero miraculum fuit uno ictu occiso; pilum autem

§ 17. iaculis, om. T. Lips. ad Tac. annal. 1, 16.

consulum, r. alii, R. indoctos, Rd. deinde, Rd. dein de, T. dein, 0. Ꮎ Ꭲ d. pactum, Rd. auctor is explicat_putat, Pint. § 18. sese, ROTd. se, Rob. ergo, r (Rob.) aggressus, Rob.

tem, R'd. euntem, d'.

operis, iis, R. his,

ß. obiecti, R. obiecto, R2. illum Solus intellegerat, R. abeuntem, R2. obeun

-

§ 19. Promuscidem, Kr (et codd. Davis. ad Caes. b. Afr. 84.) CLVI., R. CLII., d.

§ 20. viginti, pone circo collocant Br.

XVIII, Pint. ex Senec. brev. vit.

13. confossus, Td. in catervas, om. r. abrepta, ROTd. arrepta, B. aspicientibus, d. volubilitate spectantibus voluptati erant, K.

ictu, omitt. Rd. autem, ROTd. Om. ß.

Magno, d.

adactum, om. R.

clastris, 0.

§ 21. circumdatis, ROTdr. circumdati, Br. circumdantis, K. claustris, r. Omitt. RTd. ferreis, omitt. RTd. harena, Rd. euripos harenae, K. accommodans, K. barritu, Fabric. ad Dion. Cass. T. I. p. 209. honori suo, codd. Barbari. honori sue, R. honorisve, d. diras quaeque, d. aquas, R'. imprecaretur, R. imprecatur, d. poenas imprecaretur, Br.

sub oculo adactum in vitalia capitis venerat. Universi eru- 21 ptionem temptavere non sine vexatione populi circumdatis clathris ferreis; qua de causa Caesar dictator postea simile spectaculum editurus euripis harenam circumdedit, quos Nero princeps sustulit equiti loca addens. Sed Pompeiani amissa fugae spe misericordiam volgi inenarrabili habitu quaerentes supplicavere, quadam sese lamentatione conplorantes, tanto populi dolore ut oblitus inperatoris ac munificentiae honori suo exquisitae flens universus consurgeret dirasque Pompeio quas ille mox luit inprecaretur. Pugnavere et Caesari 22 dictatori tertio consulatu eius viginti contra pedites quingentos iterumque totidem turriti cum sexagenis propugnatoribus, eodem quo priore numero peditum et pari equitum ex adverso dimicante, postea singulis principibus Claudio et Neroni in consummatione gladiatorum. Ipsius animalis tanta 23 narratur clementia contra minus validos ut in grege pecudum occurrentia manu dimoveat, ne quod opterat inprudens, nec nisi lacessiti nocent idque cum gregatim semper ambulent, minume ex omnibus solivagi. Equitatu circumventi infirmos aut fessos volneratosve in medium agmen recipiunt ac velut inperio aut ratione per vicis subeuntes. Capti celerrime mitificantur hordei suco.

VIII. 8. Capiuntur autem in India unum ex domitis 24 agente rectore qui deprehensum solitarium abactumve a grege verberet ferum, quo fatigato transcendit in eum nec secus ac priorem regit. Africa foveis capit, in quas deerrante aliquo protinus ceteri congerunt ramos, molis devolvont, aggeres construunt omnique vi conantur extrahere. § 22. quinquaginta, K. At v. Oudend. ad Suet. Caes. 39. iterumque, ROTd. iterum, B. priore, RO. priori, STd. priores, ẞr. singulis, ROTdr. singuli, By.

§ 23. ista, d'r. validos, ROTd. valida, Pint. ß. occurrentium, Salmas. exerc. p. 217. a. D. quid, K. nocent, RT d. noceant, Br. idque cum gregatim, ROS. hique congregatim, Td. ideoque gregatim, By. ambulent, R. ambulant, Td. agmen, om. d'. aut, RSTĀK. ac, ẞy. auctorati onus, Pint. subeuntes, Td. subeunte, R. subeunt, ßy. et capti, 8. celeri, d. mitigantur, Cornar. ad Dioscor. 2, 76.

§ 24. verberet ferum, O. verbere et ferum, d. verbere iterum, R. verberat ferum, . Ceterum haec sumpta sunt ex Aristot. hist. anim. 9, 1. p. 610a 24. — fatigatis, R. regit, om. d.

aquas, R1.

congregantur, T. omnique, Rd'. omnesque, Td2. omnesque vivum, K. conantur, R2Td2. negantur, R'd'. Cum vocis vi in codicibus modo tenuia exstent vestigia, ex ductibus litterarum colligo Plinium omnique ope con. scripsisse; v. 7, 186.

Ante domitandi gratia greges equitatu cogebant in vallem manu factam et longo tractu fallacem, cuius inclusos ripis fossisque fame domabant; argumentum erat ramus homine porrigente clementer acceptus. Nunc dentium causa pedes 25 eorum iaculantur alioquin mollissimos. Trogodytae contermini Aethiopiae, qui hoc solo venatu aluntur, propinquas itineri eorum conscendunt arbores; inde totius agminis novissimum speculati extremas in clunis desiliunt; laeva deprehenditur cauda, pedes stipantur in sinistro femore; ita 26 pendens alterum poplitem dextra caedit ac praeacuta bipenni hoc crure tardato profugiens alterius poplitis nervos ferit, cuncta praeceleri pernicitate peragens. Alii tutiore genere sed magis fallaci ingentis arcus intentos defigunt humi longius; hos praecipui viribus iuvenes continent, alii connixi pari conatu contendunt ac praetereuntibus sagittarum venabula infigunt, mox sanguinis vestigiis secuntur. Elephantorum generis feminae multo pavidiores.

IX. 9. Domantur autem rabidi fame et verberibus, ele- 27 phantis aliis admotis qui tumultuantem catenis coerceant, et alias circa coitus maxume efferantur et stabula Indorum dentibus sternunt; quapropter arcent eos coitu feminarumque pecuaria separant quae haud alio modo quam armentorum habent. Domiti militant et turris armatorum in hostis ferunt magnaque ex parte orientis bella conficiunt; proster

militandi, Barbar. gradu, d.

Ante, ROT. Antea, dẞy. greges, Barbar. (codd. Gel.) regere, R. rege^, d'. reges, Pint. r. regis, Kd2. vallem, ROTA. convallem, ß7. inclusus, R.

--

euripis, Pint.

§ 25. mollissimo, R. Trogoditi, R. Troglodytae, drẞy. Sumpsisse haec videtur Plin. ex Agatharchid. exc. 25. ap. Phot. bibl. cod. 250. aguntur, R'. propinquas arbores, R (Rob.) arb. prop. it. eor. consc., dr. deprehenditur, RTdr (Rob.) apprehenditur, Br. femore, R. femere, R'. fovere, K. femine, dẞr.

§ 26. caedit, Or. cedit, d (Rob.) caede, R.

-

ac, Rd (Rob.) Omitt. Pint.

θέβγ. alteris, R. peragens, R (Rob.) agens, Td. collocant Br. Nostram lectionem tuentur Rd (Rob.) contendunt, ROTd. tendunt, Rob. f. vestigia, OK. Aristot. 1. 1. p. 610a 20.

§ 27. admonitis, d2. quo, Hard. coniectura.

plagis, Gesner. histor. anim.

1, 382. alias omisso et, r. Haec sumpta sunt ex Aristot. hist. anim. 6, 18. p. 571b 31. - fabula, R. haut, d2. aut, d'y (vitio operarum.) ad, R. in hostes, Rd. in dorsis, r (Rob.) vulnera utique, d. territi

-cedunt, Rd2 (Rob.) vulneratis horror est procedunt, d'.

Africi, R. Afri, dẞy.

minime, R.

maior his, T.

Inclitum, d.

nunt acies, proterunt armatos. lidem minumo suis stridore terrentur volneratique et territi retro semper cedunt haud minore partium suarum pernicie. Indicum Africi pavent nec contueri audent, nam et maior Indicis magnitudo est.

-

X. 10. Decem annis gestare in utero volgus existumat, 28 Aristoteles biennio nec amplius quam semel gignere plurisve quam singulos, vivere ducenis annis et quosdam trecenis. Iuventa eorum a sexagesimo incipit. Gaudent amnibus maxume et circa fluvios vagantur, cum alioquin nare propter magnitudinem corporis non possint. Iidem frigoris inpatientes maxumum hoc malum inflationemque et profluvium alvi nec alia morborum genera sentiunt. Olei potu tela quae corpori eorum inhaereant decidere invenio, a sudore autem facilius adhaerescere. Et terram edisse his 29 tabificum est, nisi saepius mandant; devorant autem et lapides. Truncos quidem gratissimo in cibatu habent; palmas excelsiores fronte prosternunt atque ita iacentium absumunt fructum. Mandunt ore, spirant et bibunt odoranturque haud inproprie appellata manu. Animalium maxume odere murem et si pabulum in praesepio positum attingi ab eo videre fastidiunt. Cruciatum in potu maxumum sentiunt hausta hirudine quam sanguisugam volgo coepisse appellari adverto; haec ubi in ipso animae canali se fixit, intolerando adficit dolore. Durissimum dorso tergus, ventri molle, saetarum 30

§ 28. gestari, r. semel quam omitt. R'd'T, unde delevit Hard. y. semel pluresque quam, R2. gignere semel. pluresque pone singulos habet d2. semel gignere pluresque eodem loco habent r (Rob.), quod probat Freinshem. ad Curt. IX. 2, 16. Qui totum hoc de elephantis caput Plinii exscripsit, Solin. 25, 8. haec habet: non annis decem, ut vulgus, sed biennio, ut Aristoteles definit, utero gravescunt, nec amplius quam semel gignunt, nec plures quam singulos. Revocavi autem ex illa verba, quae Plinium ex male intellectis verbis Aristotelis hist. anim. 5, 14. Ρ. 5460 10. δν δ ̓ ἂν ἐγκύμονα ποιήσῃ, τούτου πάλιν οὐχ ἅπτεται, deduxisse monuit Schneider. ad h. 1. p. 305. ducentis et trecentis, r (Rob.) Vid. Aristot. hist. anim. 8, 9. p. 596a 11. collato tamen eodem 9, 46. p. 630b 22. alioquin nare, R. inclinare, d1. alioqui innare, d2. Vid. Aristot. hist. anim. 9, 46. p. 630b 29. possunt, Rd. Iidem frigoris sqq.; haec sunt Aristotelis hist. anim. 8, 36. p. 605a 23. inhaerebant, O. inhaeserant, r. inhaeserunt, K.

-

§ 29. his, Rd. iis, ß. — fronte, Rd2 (Rob.) fractu, Td'. frictu, Pint. K. Vid. Aristotel. hist. anim. 9, 1. p. 610a 23. atque, R (Rob.) ac, dẞr. manu, v. Aristot. hist. anim. 2, 1. p. 497b 26. et part. anim. 2, 16. p. 658b 33. assumunt, TK, dicta, r. arudine, R. harundine, d. quem, R. animae canali, Sabell. et Barbar. R. amne canali, Td. amne canalis, O.

§ 30. ventres molles, r.

1

nullum tegimentum, ne in cauda quidem praesidium abigendo taedio muscarum, namque id et tanta vastitas sentit, sed cancellata cutis et invitans id genus animalium odore. Ergo cum extenti recepere examina, artatis in rugas repente cancellis conprehensas enecant; hoc iis pro cauda, iuba, villo est. Dentibus ingens pretium et deorum simu- 31 lacris lautissima ex iis materia. Invenit luxuria conmendationem et aliam expetiti in callo manus saporis, haud alia de causa, credo, quam quia ipsum ebur sibi mandere videtur. Magnitudo dentium videtur quidem in templis praecipua; sed tamen in extremis Africae, qua confinis Aethiopiae est, postium vicem in domiciliis praebere saepesque in iis et pecorum stabulis pro palis elephantorum dentibus fieri Polybius tradidit auctore Gulusa regulo.

XI. 11. Elephantos fert Africa ultra Syrticas solitudines 32 et in Mauretania, ferunt Aethiopes et Trogodytae, ut dictum est, sed maxumos India bellantisque cum iis perpetua discordia dracones tantae magnitudinis et ipsos ut circumplexu facili ambiant nexuque nodi praestringant. Conmoritur ea dimicatio victusque conruens conplexum elidit pondere.

expe

tegimentum, Rd. tegum., ẞr. Vid. Aristot. hist. anim. 2, 1. p. 499a 9. hoc genus, T. artatis, R. arctatis, dẞr. repetente, R. hoc iis, R. oliis, d'. hoc his, Td2. iuva. vi illo, R. iuvamen, Td. pro iuba, pro villo, K. § 31. lautissima, ROSr. lautissimum, d. laudatissima, ß. his, d. titi saporis, ROT. expedit in callo manus vim saporis, B. expetit cum rasura d; deinde saporis d', vim saporis d2. commendationem; et aliam expedit, Kr. postum, d. sedesque omisso in, K. — his, d. pro paliolis, RTd. propalam, r. palos, K, quod praefert Gesner. chrestom. p. 269. tradidit, Rod. tradit, B. Gulusa, R. Gaulusa, d. Gaulussa, K. Gulussa, Br. Tolooons ap. Polyb. exc. libri XXXI. p. 1473. ed. Gron.

-

§ 32. Elephantos, ROTd. Elephantes, B. dictum est & 25. his, d. et ipsos ut, ROST dr. ut et ipsos, B. circumplexu, ROSTd. circumflexu, r (Rob.) P. facili, Rob. facili////, d. faciunt, ROST. fasciatim, Pint. Sed in illo faciunt et rasura codicis d latere videtur facili III i. e. ter. Commoritura, nonnulli libri ap. Salmas. exerc. p. 217. b. E., qui Commorituris coniicit. addimicantes, R'. ve victusque, d2. victus namque, Hard. decidit, r.

complexus, r.

§ 33. praecipui quae, R. praecipuique, Td'. pro se cuique praecipuaque, d2r. his, Rod. iis, B. hic, Salmas. una; pone h. v. plene interpunxit Hard. 7. scandendi, d2. arcessendi, ROTd' (codd. Salmas.) lacessendi, Salmas. ascendendi, Hard. 7. Aut vulgatam lectionem retinendam aut ut ex imo scandendi legendum censet Pint. tanta, R. tantam, Od (codd. Salmas.) Br. altitudine, R2. altitudinem, R10d (codd. Salmas.) Br. draconi, ROTd (codd. Salmas.) Draco, B ad sequentia referens. Totum locum, uti vulgo legitur, non sanum esse docent et codices et ipsa orationis, quocumque demum modo interpungitur, ratio; scripsit, nisi egregie fallor, Plin.: Mira animalium praecipue