sexagesimum vitae spatium non accidere, alios pubertate deponi, a feminis praecipue, senes minume sentire pestilentiam. Namque et universis gentibus ingruunt morbi et generatim modo servitiis, modo procerum ordini aliosque per gradus, qua in re observatum ab meridianis partibus ad occasum solis pestilentiam semper ire nec umquam aliter fere, non hieme, nec ut ternos excedat menses.

LI. 52. Iam signa letalia: in furoris morbo risum, sa-171 pientiae vero aegritudine fimbriarum curam et stragulae vestis plicaturas, a somno moventium neglectum, praefandi umoris e corpore effluvium, in oculorum quidem et narium adspectu indubitata maxume, atque etiam supino adsidue cubitu, venarum inaequabili aut formicante percussu, quaeque alia Hippocrati principi medicinae observata sunt. Et cum innumerabilia sint mortis signa, salutis securitatisque nulla sunt, quippe cum censorius Cato ad filium de validis quoque observationem ut ex oraculo aliquo prodiderit senilem iuventam praematurae mortis esse signum. Morborum 172 vero tam infinita est multitudo ut Pherecydes Syrius serpentium multitudine ex corpore eius erumpente exspiraverit. Quibusdam perpetua febris est, sicut C. Maecenati; eidem triennio supremo nullo horae momento contigit somnus. Antipater Sidonius poeta omnibus annis uno die tantum natali conripiebatur febre et eo consumptus est satis longa senecta. accedere, 0. alius, Rd'. a, om. d. a feminis. Praecipue senes, K. sentisse, d. per, om. d'. dẞy. ad, R2 (Rob.) et, R'Td. fere, ROTd (Rob.) fere aliter, By. sedari et ut ternos non excedat menses, K. § 171. moventium, R (codd. Barbari.) morientium, STØ (Rob.) monentium, d. fimbriarum oram et plicaturas in omnes movere; neglectum praefandi, K. praefandi, R (codd. Gel.) profundi, dr (codd. Barbari, Rob.) omisso e, d. indubitate, R. assiduo, K. inaequalia, d. ac venarum inaeinenumerabilia, O. sint, Rob. Omitt. Rd. de, Rr. Omitt. Td. valetudinis quoque observatione, r.

qualium, et alia quoque, r.

--

-

-

ab, ita nos scripsimus. ad, R. a, occasum, R (Rob.) occasu, Td. aliter non, ROTd (Rob.) nisi, f. hieme excedant, R (Rob.)

corpori

§ 172. Syrus, K. serpentium multitudine, Rd. copia serpentium, Rob. P. sicut, Red (Rob.) ut, ß. natali tantum, Rob. Ceterum v. Valer. Max. I. 8, 16. febre, Rd. febri, ß.

et ea, K.

§ 173. Aviolare, d. Haec sumpsit Plinius ex Valer. Max. I. 8, 12., excerpsit Servius ad Vergil. Aen. 6, 218., respicit mythogr. Vatic. III. 6, 27. p. 190. ed. Bode. C. Aelium, R (codd. Gel.) Caelium, O. Celium, Td.

d.

--

-

praetorem, d.

Messala, Rufus et, Heyn. antiq. Aufs. 2, 86. Messala Rufus et, Br. morti, Barbar. R2d2. sorte, R'. forti, d'. forte morti, K (Rob.)

ut,

§ 174. De anima, Rd. Omitt. Br. Hermotimi, codd. Gel. Hermoti, Rd. Hermolini, K. Hermoni, Rob. Hermotini, 7 operarum errore. solitam, om. R'.

LII. 53. Aviola consularis in rogo revixit et quoniam 173 subveniri non potuerat praevalente flamma vivos crematus est. Similis causa in L. Lamia praetorio viro traditur; nam C. Aelium Tuberonem praetura functum a rogo relatum Messala, Rufus et plerique tradunt. Haec est conditio mortalium; ad has et eiusmodi occasiones fortunae gignimur, uti de homine ne morti quidem debeat credi. De anima re- 174 perimus inter exempla Hermotimi Clazomenii animam relicto corpore errare solitam vagamque e longinquo multa adnuntiare quae nisi a praesente nosci non possent, corpore interim semianimi, donec cremato eo inimici qui Cantharidae vocabantur remeanti animae velut vaginam ademerint; Aristeae etiam visam evolantem ex ore in Proconneso corvi effigie, magna quae sequitur fabulositate. Quam equidem 175 et in Cnosio Epimenide simili modo accipio, puerum aestu diei et itinere fessum in specu septem et quinquaginta dormisse annis, rerum faciem mutationemque mirantem velut postero die experrectum, hinc pari numero dierum senio ingruente, ut tamen in septumum et quinquagesimum atque centesimum vitae duraret annum. Feminarum sexus huic malo videtur maxume opportunus conversione volvae, quae si corrigatur, spiritus restituitur. Huc pertinet nobile apud Graecos volumen Heraclidis septem diebus feminae exanimis ad vitam revocatae. Varro quoque auctor est xxviro se 176 agros dividente Capuae quendam qui efferretur foro domum. remeasse pedibus; hoc idem Aquini accidisse; Romae quoque Corfidium materterae suae maritum funere locato revixisse et locatorem funeris ab eo elatum. Adicit miracula 177

— praesente, ROTd. praesenti, ẞ. — possunt, d (Rob.) R2. imaginem, R'd. Aristeae, Pint. d. Aristee, T. Aristaeae, r. magna quae sequitur, codd. Barbari.

-

inimico, d. vaginam, Ariste, R. Aristhae, O. magnaq; ritur ac (haec, man. sec.), R. quae magna quaeritur hic, O. quae magna quaeritur hac, Td. magna equidem, alii codd. Barbari. Vulgatae aperte interpolatae quid sit ex R restituendum, nondum reperi.

§ 175. diei, R. Omitt. R'dẞr. itinere, d in rasura. rerum mirantem pone experrectum collocat Pint. faciem rerum, d. die experrectum, Rd. exp. die, By. septimo, R. Hoc, Rd. nobile illud, B.

agros, Or (Rob.) egro, dividentibus, B. foro, Corfidiut, Rd. Corfidis, O.

§ 176. XXviro se, Pint. et Ursin. ad Varr. de re rust. I. 2, 10. Confirmat 9. XXviros, RTd. e XXviris, r (Rob.) XXviris, B. ᎡᎢ d. dividente, ROTd. dividentem, r (Rob.) ROSTKd (Rob.) feretro, B. Corfidium, Rob. Gorfidiis, K. loco, d. latum, d.

§ 177. Adiecit miraculum quod totum, Rob.

quae tota indicasse conveniat: e duobus fratribus equestris ordinis Corfidio maiori accidisse ut videretur exspirasse apertoque testamento recitatum heredem minorem funeri institisse, interim eum qui videbatur exstinctus plaudendo concivisse ministeria et narrasse a fratre se venisse, conmendatam sibi filiam ab eo, demonstratum praeterea quo in loco defodisset aurum nullo conscio et rogasse ut iis funebribus quae conparasset efferretur. Hoc eo narrante fratris domestici propere adnuntiavere exanimatum illum, et aurum ubi dixerat repertum est. Plena praeterea vita est his vati- 178 ciniis; sed non conferenda, cum saepius falsa sint, sicut ingenti exemplo docebimus. Bello Siculo Gabienus Caesaris classium fortissimus captus a Sexto Pompeio, iussu eius incisa cervice et vix cohaerente, iacuit in litore toto die; deinde cum advesperavisset, cum gemitu precibusque congregata multitudine petiit ut Pompeius ad se veniret aut aliquem ex arcanis mitteret, se enim ab inferis remissum habere quae nuntiaret. Misit pluris Pompeius ex amicis 179 quibus Gabienus dixit inferis diis placere Pompei causas et partis pias, proinde eventum futurum quem optaret; hoc renuntiare iussum, argumentum fore veritatis, quod peractis mandatis protinus exspiraturus esset, idque ita evenit. Post sepulturam quoque visorum exempla sunt, nisi quod naturae opera, non prodigia consectamur.

e, omitt. Rd. Corfidis, Rd.

maioris, R. fuerit, R'd. fratrem, R2.
concinisse, r. concinuisse,

maiorem fratrem, Sabell. instituisse, Sabell. R2.
K. misteria, d. mysteria, K. — fodisset, d'. uti his, d.
R. esse, T d.

que, T.

repertum est,

-

§ 178. Gavienus, R. classium, ROT dr (Rob.) classiarius, ẞr. iussutoto, R. tota, d (Rob.) B. cum gemitu, R. gemitu, Tdr (Rob.) congregata multitudine quamquam paulo durius explicari potest, nihil tamen mihi certius est, quam Plinium congregata a mult. scripsisse. ut, R (Rob.) uti, dẞy. arcanis, Rr (Rob.) caris, dẞ. — missum, T. habere quae, R (codd. Gel., Rob.) habereque quod, T. haberetque quod, d.

§ 179. dixit, RØTdr (Rob.) Om. ß. renuntiare, RTd. se nuntiare, Rob. βγ. idque ita, d (Rob.) itaque ita, ROT. Haec scriptura optimorum librorum e dittographia orta; Plinius scripsit itaque i. e. et ita, coll. 7, 3. 12, 75. 33, 39. 36, 104. venit, 0. prodigiosa, K.

§ 180. frequentia, ROTd. frequenter, r (codd. Barbari, Rob.) frequenti, ẞy. mortes, Rd (codd. Barbari, Rob.) mortis, T. Varia coniicit Barbar.; sed retinenda librorum scriptura, ita ut post v. atque excidisse putemus v. adeo (v. 36, 6. coll. Iano ad 35. p. 419.). Dicit Plinius memorabiles esse mortes repentinas, eoque magis, quod adeo frequentes sint, uti ipse statim infra explicat.

LIII. 54. In primis autem miraculo sunt atque frequen- 180 tia mortes repentinae hoc est summa vitae felicitas, quas esse naturalis docebimus; plurumas prodidit Verrius, nos cum delectu modum servabimus. Gaudio obiere praeter Chilonem, de quo diximus, Sophocles et Dionysius Siciliae tyrannus, uterque accepto tragicae victoriae nuntio, mater illa Cannensi filio incolumi viso contra nuntium falsum, pudore Diodorus sapientiae dialecticae professor, lusoria quaestione non protinus ad interrogationem Stilponis dissoluta. Nullis evidentibus causis obiere dum calciantur ma- 181 tutino duo Caesares, praetor et praetura perfunctus dictatoris Caesaris pater, hic Pisis exanimatus, ille Romae; Q. Fabius Maxumus in consulatu suo pridie kalend. Ianuarias, in cuius locum C. Rebilus paucissimarum horarum consulatum petiit; item C. Volcatius Gurges senator, omnes adeo sani atque tempestivi ut de progrediendo cogitarent; Q. Aemilius Lepidus iam egrediens incusso pollice limini cubiculi; C. Aufustius egressus cum in senatum iret, offenso pede in 182 comitio; legatus quoque qui Rhodiorum causam in senatu magna cum admiratione oraverat in limine curiae protinus exspiravit progredi volens; Cn. Bebius Tamphilus praetura et ipse functus, cum a puero quaesisset horas; Aulus Pompeius in Capitolio, cum deos salutasset; M'. Iuventius Thalna consul, dum sacrificat; C. Servilius Pansa, cum staret in foro ad tabernam hora diei secunda in Publium

haec est, Pint. cum delectu, R. dilectum, d. servabimus, d. servavimus, R. servamus, r (Rob.) diximus § 119. Siciliae, R2d2. Omitt. R1d'. tyrannus, om. R1. traciae, d. mater, Rd. mater pugna, By. illa Cannensi, R2d. ille annensi, R'. incolumi, R. incolumis, R2. incolume, d. reviso, 0. nuntium falsum, Rdr. falsum nuntium, ßy. delectae, r. luxuriae, r. interrogationem, R2. interrogatione, R'. interrogationes, dßr. Stilbonis, R. tilbonis, d.

§ 181. obiecere, d'. praetura perfunctus, Rd (codd. Gel.) P. R. functus, r. hipisis, R. hippasis, r. exanimatus, R. exan. est, Tdr.

Or////bilius,

Gurgus, R.

R. Orbilius, . Oreillius, T. Orabilius, Sr. more illius, d. Ex vestigiis codicum nomini Rebilus iam in restituto ego praenomen C. addidi. senator, om. d'. — cubiculo, d. cubili, Rob.

§ 182. C. Aufustius, ROTd. Caufustius, Rob. Caustistius, r. C. Aufidius, B. oraverat, R. eruerat, d. concionaverat, r (Rob.) Tamphilus, Hard. Pamphilus, d. Pampilus, R. praefectura, d. M'., Hard. M., Rdß. Thalna, ROTdr. Talva, B. Vid. Valer. Max. IX. 12, 3. sacrificat, Rd. sacrificaret, By. Ex illa codicum scriptura apparet pro cum legendum esse dum, ut statim infra aliquotics; itaque hoc reposui. secunda, d. ad secundam, Rr.

fratrem innixus; Bebius iudex, dum vadimonium differri iubet; M. Terentius Corax, dum tabellas scribit in foro; nec non et proxumo anno dum consulari viro in aurem di- 183 cit eques Romanus ante Apollinem eboreum qui est in foro Augusti; super omnis C. Iulius medicus dum inunguit, specillum per oculum trahens; Aulus Manlius Torquatus consularis, cum in cena placentam adpeteret; L. Tuccius medicus Valla, dum mulsi potionem haurit; Ap. Saufeius e balineo reversus, cum mulsum bibisset ovomque sorberet; P. Quintius Scapula, cum apud Aquilium Gallum cenaret; Decumus Saufeius scriba, cum domi suae pranderet. Cor- 184 nelius Gallus praetorius et T. Haterius eques Rom. in venere obiere et quos nostra adnotavit aetas duo equestris ordinis in eodem pantomimo Mystico, tum forma praecellente. Operosissima tamen securitas mortis in M. Ofilio Hilaro ab antiquis traditur. Comoediarum histrio is cum po- 185 pulo admodum placuisset natali die suo conviviumque haberet, edita cena caldam potionem in pultario poposcit simulque personam eius diei acceptam intuens coronam e capite suo in eam transtulit, tali habitu rigens nullo sentiente, donec adcubantium proxumus tepescere potionem admoneret. Haec felicia exempla, at contra miseriarum in- 186 numera. L. Domitius clarissimae gentis apud Massiliam victus, Corfini captus ab eodem Caesare, veneno poto propter

fratrem, Rd. Pansam fratrem, ßy.. innixus est, d. dum, Tdr. cum, Rẞy. vadimopium, RO. babilium, Td. babilonium vadimonium, r. differre, r. scriberet, r.

§ 183. et, d. ex, R. per oculum, om. d1. trahens Aulus, r. trahensiu, R. trahens iam, . trahens, d. trahens, T. trahens; iam L., ß. Tuccius, Hard. Tuctius, codd. Torrent. ad Horat. epp. I. 15, 1. t. tutius, R. Tuntius, . Tuscius, Td. Tunctius, r. Ductius, K. Tunccius vel Tuncius, codd. Hard. Cinthius, Rob. Dictius, Pint. Tucius, Torrent. Durius, B. medicus Valla, ROTd (Rob.) Valla medicus, Br. medicus, calidam, Hard. Locus corruptus, ut in quo nonnulla exciderint, cum Plinius ita fere scripsisse videatur: L. Tuccius medicus dum.... Valla dum, oculis librarii ab una particula ad alteram transcurrentibus. Ap. Saucipeius, R. Appius Aupeius, d. e, ROTdr. cum a, Br. valineos, d. cum, Tr. eum, d. Omitt. Rẞy. Quilium Gallium, d.

-

§ 184. T., ita Valerius Max. IX. 12, 8. V., ROTd. Q., Hard. 7. Haterius, Hard. ex Valerio Maximo. Aetherius, B. Hectierius, R. Heterius, Td. Vethrius, r (Rob.) pantomimo, R. pantomimum, R'. pantominum, d. Mystico, T. histao, R'. histico, R2. ystico, d. mythico, By. Mithaeco, Salmas. ad hist. Aug. p. 504. b. C. Mysticus nomen proprium ex inscriptione ap. Boeckh. corp. T. I. nr. 268, 29. laudavit L. Dindorf. in Stephani thesauro. tum, om. r. Ofilo, r. Filio, R (prius o erasum.)