neque enim ipsi hos ergo honores

in dicionem redacta victoriae suae adscripsit et maiore animo Sertorium tacuit belloque civili quod omnia externa conciebat exstincto iterum triumphalis currus eques Romam induxit, totiens inperator antequam miles. Postea ad tota 97 maria et deinde solis ortus missus hos retulit patriae titulos more sacris certaminibus vincentium, coronantur, sed patrias suas coronant, urbi tribuit in delubro Minervae quod ex manubiis dicabat: ,,Cn. Pompeius Magnus inperator bello xxx annorum confecto, fusis fugatis occisis in deditionem acceptis hominum centiens viciens semel LXXVIII м, depressis aut captis navibus DCCCXLVI, oppidis castellis MDXxxvm in fidem receptis, terris a Maeotis ad rubrum mare subactis, votum merito Minervae." Hoc est breviarium eius ab oriente; triumphi vero 98 quem duxit a. d. tertium kalendas Octobris M. Pisone M. Messala consulibus praefatio haec fuit:,,Cum oram maritimam praedonibus liberasset et inperium maris populo Romano restituisset, ex Asia, Ponto, Armenia, Paphlagonia, Cappadocia, Cilicia, Syria, Scythis, Iudaeis, Albanis, Iberia, insula Creta, Basternis et super haec de rege Mithridate atque Tigrane triumphavit." Summa summarum in 99 illa gloria fuit, ut ipse in contione dixit cum de rebus suis dissereret, Asiam ultimam provinciarum accepisse eandemque mediam patriae reddidisse. Si quis e contrario simili modo velit percensere Caesaris res qui maior illo adparuit, totum profecto terrarum orbem enumeret, quod infinitum esse conveniet.

Tdr.

transgressis, Rd. — DCCCLXXVI, R. DCCLXXVI, Ta. affinis, d. citerioris, Td. maiori, d. tacuit, Rd (Murbac.) domuit, K (codd. Rezz.) servili, Pigh. annal. 3, 309. conciebat, codd. Gel. conciebant, R. concutiebat, Tdr. totius, Rd.

§ 97. hos retulit, R. retulit hos, d. infinitos retulit, K. ubi, d. manibus, d. centies vicies semel, ROTdr. vicies semel centenis, ß. LXXVIII, R. LXXXIII, dẞy. LXXX, 0. DCCCXL VI, vid. § 93. DCCXL VII, R2. DCCXL VÍ, 8. DCCXLIÍI, R1Td. MDXXXVIII, R. MDXXXIII, d. CLXXXVIII, 0. Maeotis, Rd (Murbac.) Maeoti, r. Maeotis lacu, Br. mare rubrum, d.

--

§ 98. Et triumphi, Td. vero, R. verticem ab occidente et triumphi vero, T d. dixit, d. — ad, ß. . M. Pisone M. Messala, Red. M. Messala M. Pisone, B. praefatus, d'. hoc, d1. praedonibus, Rr. a praed., dẞy. et, om. B.

Iudea, d. Albanis, om. d'. Bastenis, R. Bastrenis, d. bac.) regibus, Br.

§ 99. Summa, summa res, Pint. excepisse, r. - percenseri, d. ille, d.

illa, ROTd. illo, B.
convenit, K.

rege, RTd (Mur

et Asiam, d.

XXVII. 28. Ceteris virtutum generibus varie et multi 100 fuere praestantes. Cato primus Porciae gentis tris summas in homine res praestitisse existumatur, ut esset optumus orator, optumus inperator, optumus senator, quae mihi omnia etiamsi non prius, attamen clarius fulsisse in Scipione Aemiliano videntur, dempto praeterea plurumorum odio quo Cato laboravit. Itaque sit proprium Catonis quater et quadragiens causam dixisse nec quemquam saepius postulatum et semper absolutum.

XXVIII. 29. Fortitudo in quo maxume exstiterit, in- 101 mensae quaestionis est, utique si poetica recipiatur fabulositas. Q. Ennius T. Caecilium Dentrem fratremque eius praecipue miratus propter eos sextum decumum adiecit annalem. L. Siccius Dentatus, qui tribunus plebei fuit Sp. Tarpeio A. Aterio consulibus haud multo post exactos reges, vel numerosissima suffragia habet centiens viciens proeliatus, octiens ex provocatione victor, quadraginta quinque cicatricibus adverso corpore insignis, nulla in tergo. Idem 102 spolia cepit XXXIV, donatus hastis puris duodeviginti, phaleris xxv, torquibus mi et LXXX, armillis CLX, coronis XXVI, civicis XIV, aureis VIII, muralibus III, obsidionali una, fisco aeris, x captivis et xx simul bubus, inperatores novem

§ 100. existimatur ut esset, 0. existimaturus esset, RT d. existimatus est, Rob. B. existimatus ut esset, 7. Ceterum exscripsit Solin. 1, 113. acta tamen, Td. fuisse, K. laboravit quater et, d in rasura.

1

§ 101. maxima, K. poetica recipiatur, R. poetarum recipiatur, Td. recipiatur poetica, By. Q., R. qua, 8. quam, Td. Dentrem, Hard. Teucrum, Rd. Vid. Gesner. chrestom. p. 155. sextum decimum, ROTdr. sextum, ß. Siccius, Rd (codd. Gel.) Sicius, libri meliores ap. Salmas. exerc. p. 34. b. D. Sicinius, Sol. 1, 102. Exscripsit Plin. Valerium Max. III. 2, 24. Vid. Niebuhr. hist. Rom. 2, 390. plebei, Rd. plebis, Br. A. Aterio, Hard. ai no, R. Aterno, codd. Salmas. Aternio, OTd. A. Aeternio, B, quod praefert Pigh. annal. 1, 134. Vid. intpp. ad Liv. 3, 31. vel in eo num., K. victricibus, d. averso, d. § 102. Idem, ROTd. Item, ẞy. — XXXIV, RSTа. XXXIII, ß. — puris, om. B. armis, R. coronis XXXVI, 0. in civicis, Rd (codd. Salmas. exerc. p. 35. a. C.) Haec, si diis placet, praepositio nihil esse videtur, nisi numerus ternarius pertinens ad numerum superiorem, ita ut pro XXVI legendum sit XXVIIII tumque aliquid mutandum in numeris sequentibus; v. not. seq. obsidionalibus uno, d. Ortum hoc esse videtur ex obs. IIII, quo numerus supra dictus efficitur. X, ad superiora refert Hard., quamquam explicare nescit. et viginti, d (codd. Salmas.) et ingenti, R. simul bubus, Gel. similibus, Rd. millibus, codd. Salmas. captivis XX millibus, r. ex fisco, aeris decem millibus, captivis et simul bubus viginti, K. Similia coniecit Rhodig. L. A. 29, 6., alia Salmas. Vid. Gesner. chrestom. p. 157. et Drakenb. ad Liv. 3, 31.

III, om. d.

ipsius maxume opera triumphantis secutus, praeterea, quod optumum in operibus eius reor, uno ex ducibus T. Romilio ex consulatu ad populum convicto male inperatae rei militaris. Haud minora forent Manli Capitolini decora, ni per- 103 didisset illa exitu vitae. Ante decumum septumum annum bina ceperat spolia, primus omnium eques coronam muralem acceperat, vi civicas, xxxvII dona, xxm cicatrices adverso corpore exceperat, P. Servilium magistrum equitum servaverat, ipse volneratus umerum, femur; super omnia Capitolium summamque rem in eo solus a Gallis servaverat, si non regno suo servasset. Verum in his sunt quidem virtutis 104 opera magna sed maiora fortunae; M. Sergio, ut equidem arbitror, nemo quemquam hominum iure praetulerit, licet pronepos Catilina gratiam nomini deroget. Secundo stipendio dextram manum perdidit, stipendiis duobus ter et viciens volneratus est, ob id neutra manu, neutro pede satis utilis, uno tantum servo, plurumis postea stipendiis debilis miles; bis ab Hannibale captus neque enim cum quolibet hoste res fuit bis vinculorum eius profugus, in xx mensibus nullo non die in catenis aut conpedibus custoditus. Sinistra manu sola quater pugnavit, duobus equis insidente 105

T. Romilio, Rd. T. Tiberio Romilio, r. T. Romulio, ß. Vid. Drakenb. 1. 1. convincto, r. imperate rei militaris, R'. imperatis eius militaris, R2. imperitatis eius militaris, d (codd. Salmas.) acti imperii rei militaris, ß. in imperio actae rei militaris, Salmas. acti imperii. Rei militaris haud, Hard. y. Scriptúra R1 (in qua imperate mutavi in imperatae) bene se habet: Plin. scilicet hoc maxime inter omnia sua facta Siccio laudi tribuit, quod Romilium consularem coram populo accusavit et convicit rem aliquam militarem exsequendam male i. e. imperite aut sibi aut alii cuipiam imperasse. Non igitur huc cum Hard. referendus est Liv. 3, 31., ut acute sensit Gesner. chrestom. p. 158., qui verba quod optimum — reor ita explicari non posse intelligit.

§ 103. Manlii, om. d. decimum septimum annum, codd. Gel. decem septemannos, RO. decies septem annos, d. Errores ultimae vocis sunt orti ex numeris a Plinio positis, qui cum essent habendi ordinales, a librariis habiti sunt cardinales, quapropter ultima vox mutata. bina quo, R. XXIII, RO. XXII, Td. XXXIII, ß. Vid. Drakenb. ad Liv. 6, 20. cicatrices, om. T.

d.

humero, d. femur, Rd. ac femur, By. summa qua re, d.

--

§ 104. in his sunt, Rd. sunt in his, ẞr. maiores, d. psit Solin. 1, 104. 105. equidem, Rd. quidem, Br.

averso,

M. Sergio, exscriderogaret, T. deroga

rit, K. dextram, R. dexteram, aẞy. servo i. e. serviente, officia praestante, coll. Ovid. Fast. 6, 558. servatus, Gesner. chrestom. p. 154. Aliam explicationem proponit Döderlein. lat. Synonym. 3, 306. res fuit, d. ras fuit, R'. restitit, R2. vis in oculorum, d. in XX, Rd. XX, By. Vid. ad 32, 9.

nullo. duobus (§ 105.) om. R'.

PLIN. II.

3

eo subfossis; dextram sibi ferream fecit eaque religata proeliatus Cremonam obsidione exemit, Placentiam tutatus est, duodena castra hostium in Gallia cepit, quae omnia ex oratione eius adparent habita cum in praetura sacris arceretur a conlegis ut debilis, quos hic coronarum acervos constructurus hoste mutato! Etenim plurumum refert, in quae 106 cuiusque virtus tempora inciderit. Quas Trebia Ticinusve aut Trasimenus civicas dedere? Quae Cannis corona merita, unde fugisse virtutis summum opus fuit? Ceteri profecto victores hominum fuerc, Sergius vicit etiam Fortunam.

-9

XXIX. 30. Ingeniorum gloriae quis possit agere dele- 107 ctum per tot disciplinarum genera et tantam rerum operumque varietatem, nisi forte Homero vate Graeco nullum felicius exstitisse convenit, sive operis fortuna sive materie aestumetur? Itaque Alexander magnus etenim insignibus 108 iudiciis optume citraque invidiam tam superba censura peragetur inter spolia Darii Persarum regis unguentorum scrinio capto quod erat auro, margaritis gemmisque pretiosum, varios eius usus amicis demonstrantibus, quando taedebat unguenti bellatorem et militia sordidum,,,immo Hercule", inquit,,,librorum Homeri custodiae detur", ut pretiosissimum humani animi opus quam maxume diviti opere servaretur. Item Pindari vatis familiae penatibusque iussit 109 parci, cum Thebas raperet; Aristotelis philosophi patriam condidit tantaeque rerum claritati tam benignum testimonium miscuit. Archilochi poetae interfectores Apollo arguit Delphis. Sophoclem tragici cothurni principem defunctum sepelire Liber pater iussit, obsidentibus moenia Lacedaemo

exemit obsidione, d.

§ 105. dextram, R. Dexteram, dßɣ. praetorio, d. praetorio eius, T. constricturus, d.

§ 106. cuius, d. Ticinusve, RT. Ticinusque, d. annis, d. gisse, RO'd. indefessae, ℗ 2 virtute, R. fortuna, d.

-

§ 107. agare, R. Num Plin. agitare scripsit? dilectum, d. materia, Br.

praeturae, R.

unde fu

materie, Rd.

§ 108. peragitur, d. de auro, Rob. margaritis gemmisque, RTd (Rob.) gemmisque ac margaritis, Br. pretiosissimi, d. operi, 0. indicio dilectum gloriae ingeniorum ei adiudicans, Rob.

servaretur, hoc

raperet, suam cresepelire,

§ 109. ut familiae, d. Haec omnia exscripsit Solin. 1, 117–123. Rd. caperet, Br. - patriam suam credidit, r (codd. Barbari.) patriam debat, Rob. interfectorem, Pint. At v. Salmas. exerc. p. 38. a. F. RO. sepeliri, dfr. qui, Rd. quis, Y. neque difficultate, T. ex iis, R. rex idem, Td.

niis, Lysandro eorum rege in quiete saepius admonito ut pateretur humari delicias suas; requisivit rex, qui supremum diem Athenis obiisset, nec difficulter ex iis quem deus significasset intellexit pacemque funeri dedit.

XXX. 31. Platoni sapientiae antistiti Dionysius tyrannus 110 alias saevitiae superbiaeque natus vittatam navem misit obviam, ipse quadrigis albis egredientem in litore excepit. Viginti talentis unam orationem Isocrates vendidit. Aeschines Atheniensis summus orator cum accusationem qua fuerat usus Rhodiis legisset, legit et defensionem Demosthenis qua in illud pulsus fuerat exsilium mirantibusque tum magis fuisse miraturos dixit, si ipsum orantem audivissent, calamitate testis ingens factus inimici. Thucydiden inperatorem 111 Athenienses in exsilium egere, rerum conditorem revocavere eloquentiam mirati, cuius virtutem damnaverant. Magnum et Menandro in comico socco testimonium regum Aegypti et Macedoniae contigit classe et per legatos petito, maius ex ipso, regiae fortunae praelata litterarum conscientia. Per- 112 hibuere et Romani proceres etiam exteris testimonia. Cn. Pompeius confecto Mithridatico bello intraturus Posidonii sapientiae professione clari domum forem percuti de more a lictore vetuit et fascis litterarum ianuae submisit is cui se oriens occidensque submiserat. Cato censorius in illa nobili trium sapientiae procerum ab Athenis legatione audito Carneade quamprimum legatos eos censuit dimittendos, quoniam illo viro argumentante quid veri esset haud facile discerni posset. Quanta morum conmutatio! Ille semper 113 alioquin universos ex Italia pellendos censuit Graecos, at

§ 110. Platonis, d. alia, d. saevitia, d. vittatam no. Quem, d. quadragies, d. a gradibus egredientes, STd. Achradinae egrediens, Pint. Rhodiis, RTd. Rhodis, . Rhodi, Rob. B. et legit et, R. qua, ᎡᎯ Ꭲ dr (Rob.) ob quam, ß. pulsus, ROTd. depulsus, Rob. B. audissent, Rob. calamitate, R1Td. calamitati, R. in calamitate, codd. Barbari, By. Omitt. r (Rob.) § 111. Thucydiden, R. Thucydidem, dßy. tragoediarum, codd. Barbari. rerum gestarum, Barbar. contigit, d habet ante Aegypti. In R1 legiturē tingis, in Rē tingit, ut librarius in codice archetypo est invenisse videatur. regia, d. fortuna, d.

scientia, suspicatur Hard.

ipsa

§ 112. externis, Td. Quae sequuntur, maximam partem exscripsit Solin. 1, 121. 122. forem, RT d. fores, Rob. Br. litterarum, ROTdr (codd. Salmas. exerc. p. 38. b. B., Rob.) lictorios, B. is, om. d'. nobilium, d (Rob.) § 113. alioqui, d. ex Italia, RO. exitialia, d. exitiali nomine, r (Rob.) pellendos, R. appellandos, dr (Rob.) ac, d.

-