asinorum coitum patiantur humilitate; comantis enim gloria superbire. A coitu solae animalium currunt ex adverso aquilone austrove, prout marem aut feminam concepere. Colorem illico mutant rubriore pilo vel quicumque sit pleniore; hoc argumento desinunt admittere, etiam nolentis. Nec inpedit partus quasdam ab opere falluntque gravidae. Vi- 181 cisse Olympia praegnantem Echecratidis Thessali invenimus. Equos et canes et sues initum matutinum adpetere, feminas autem post meridiem blandiri diligentiores tradunt; equas domitas LX diebus equire antequam gregales, sues tantum coitu spumam ore fundere, verrem subantis audita voce, ni admittatur, cibum non capere usque in maciem, feminas autem in tantum efferari ut hominem lancinent candida maxume veste indutum. Rabies ea aceto mitigatur naturae adsperso; 182 aviditas coitus putatur et cibis fieri, sicut viro eruca, pecori caepa. Quae ex feris mitigentur, non concipere, ut anseres, apros vero tarde et cervos nec nisi ab infantia educatos mirum est. Quadripedum praegnantes venerem arcent praeter equam et suem; sed superfetant dasypus et lepus tantum.

LXIV. 84. Quaecumque animal pariunt, in capita gi- 183 gnunt, circumacto sub enixum fetu alias in utero porrecto. Quadripedes gestantur extentis ad longitudinem cruribus et alvom suam adplicatis, homo in semet conglobatus, inter duo genua naribus sitis. Molas, de quibus ante diximus, gigni 184 putant ubi mulier non ex mare verum ex semetipsa tantum conceperit, ideo nec animari, quia non sit ex duobus, altri

§ 180. coitum, ROTd. in coitu, ẞy.

humilitate, ROTd. humilitatem, Br.

aquilone austrove, Hard. e codd. (?). aquilonem austrumve, RØSTdr. aquilonum austrorumve, B. In optimorum librorum consensu, cui Harduini testimonium nihil detrahit, mihi exadversum (3, 127.) vel exadversus (6, 48.) scribendum videtur. raviore, Pint. nolentes, Rd. volentes, ß. quasdam, R. quosdam, dẞy.

-

usque ad,

§ 181. Echecratis vel Echecratidae, Pint. hinnitum, d. initium, R. meridianum, Pint. diligentius, r. XL, r. ni, Rd. nisi, Br. K. efferari, d. efferri, RT (cod. ap. Oudend. ad Suet. Cal. 50.) afferri, O. lancinent, ROT (cod. Oudend.) lacinent, R'd. lacerent, Br. § 182. coitu, d. eruga, R.

dant Ꭱ Ꮎ d.

mirum est, ad sequentia refert B. Verum

animalia, Td. fetu,

§ 183. Quaecumque, v. Aristot. hist. anim. 7, 8. omitt. Rd. alias, Barbar. alia, ROTd. porrecto, Barbar. porrecta, Ꭱ Ꮎ Ꭲ d. extentis, R. extensis, dßr. alvum, Rd'. ad alvum, d2ßr. V. ad 2, 145.

cemque habere per se vitam illam quae satis arboribusque contingat. LXV. Ex omnibus quae perfectos fetus sues tantum et numerosos edunt, item pluris contra naturam solidipedum aut bisulcorum.

85. Super cuncta est murium fetus haud sine cunctatione 185 dicendus, quamquam sub auctore Aristotele et Alexandri magni militibus. Generatio eorum lambendo constare, non coitu dicitur; ex una genitos cxx tradiderunt, apud Persas vero in praegnantis ventre parientis repertas; et salis gustatu fieri praegnantis opinantur. Itaque desinit, mirum esse, 186 unde vis tanta messis populetur murium agrestium, in quibus illud quoque adhuc latet, quonam modo illa multitudo repente occidat; nam nec exanimes reperiuntur neque exstat qui murem hieme in agro effoderit. Plurumi ita ad Troada proveniunt et iam inde fugaverunt incolas. Proven- 187 tus eorum siccitatibus; tradunt etiam obituris vermiculum in capite gigni. Aegypti muribus durus pilus sicut erinaceis; iidem bipedes ambulant ceu Alpini quoque. Cum diversi generis coiere animalia, ita demum generant si tempus nascendi par habent. Quadripedum ova gignentium lacertas ore parere, ut creditur volgo, Aristoteles negat; neque incubant eaedem, oblitae quo sint in loco enixae, quoniam huic animali nulla memoria; itaque per se catuli erumpunt.

LXVI. 86. Anguem ex medulla hominis spinae gigni ac- 188 cipimus a multis. Pleraque enim occulta et caeca origine proveniunt etiam in quadripedum genere; LXVII. sicut salamandrae, animal lacertae figura, stellatum, numquam nisi

item pluris; haec verba pro glosscmate vocis numerosos habenda sunt. Pint. item
iis offensus pro numerosos sumit unum et duos legendum esse.
§ 185. Super, Rd. Supra, B.
militibus, generatio_dicatur, r. genitas, d.

1

sub, om. r. Aristotele, hist. anim. 6, 37.
apud, R2. aut, R'd.

in praegnantis, Od. in praegnatis, R. praegnantes, codd. Barbari, By. ventre, Red. in utero, codd. Barbari. et in ventre, Br.

codd. Barbari, Br.

§ 186. illud, om. d. dẞr.

opinatur, R1.
in hieme, d.

§ 187. Proventu, d2. societatis, d. et iam, B. cante, R. Aegypti, d. ROTd. Om. B. diversi quaeque, r. αβγ. lacertas, ROTd. lacertam, ß.

-

parientis, Rod. parentis,

Troada, R. Troadem,

tradunt, ad superiora refert B.
Aegypti, R. Aegyptiis, Br.
diversi quoque, K.

quoque, coiere, R. coivere,

Aristoteles, loco deperdito. eodem,

RTd. sunt, B. animalia, R. per se catuli, ROTd. catuli per sese, ß.

§ 188. accipimus, Rr. accepimus, dß. βγ. lacertae, d. lacerte, R. lacerti, Br.

salamandrae, RTd. salamandra,

magnis imbribus proveniens et serenitate desinens. Huic tantus rigor ut ignem tactu exstinguat non alio modo quam glacies; eiusdem sanie, quae lactea ore vomitur, quacumque parte corporis humani contacta, toti defluunt pili idque quod contactum est colorem in vitiliginem mutat.

LXVIII. 87. Quaedam ergo gignuntur ex non genitis et 189 sine ulla simili origine ut supra dicta et quaecumque ver statumque tempus anni generant. Ex his quaedam nihil gignunt ut salamandrae, neque est in his genus masculum femininumve, sicut neque in anguillis omnibusque quae nec animal nec ovom generant. Neutrum est et ostreis genus et ceteris adhaerentibus vado vel saxo. Quae autem per se 190 generantur, si in maris et feminas descripta sunt, generant quidem aliquid coitu sed inperfectum ac dissimile et ex quo nihil amplius gignatur, ut vermiculos muscae. Id magis declaravit natura eorum quae insecta dicuntur, arduae explanationis omnia et privatim dicato opere narranda. Quapropter ingenium praedictorum et reliqua subtexetur edissertatio.

LXIX. 88. Ex sensibus ante cetera homini tactus, dein 191 gustatus; reliquis superatur a multis. Aquilae clarius cernunt, voltures sagacius odorantur, liquidius audiunt talpae obrutae terra, tam denso atque surdo naturae elemento; praeterea voce omni in sublime tendente sermonem exaudiunt et si de iis loquare intellegere etiam dicuntur et profugere. Auditus cui hominum primo negatus est, huic et 192 sermonis usus ablatus, nec sunt naturaliter surdi ut non

-

extinguat, Rd.

ver statumque, R2. aestas

desinens, ROTdr. deficiens, Br.. tactu, ROTd. tactum, ß. restinguat, B. V. Aristot. hist. anim. 5, 19. p. 552b 16. totius, Pint. § 189. ergo, T. vero, Rdẞy. - dicta § 188. aut ver statumque, ß. Ex r certe statutum enotatum. Omnia omitt. R1Tdy. V. Ian. in nuntt. litt. Monacc. 1836. nr. 105. p. 274. R. generat, dr. his, Rd. is, ẞr. in his, Rd. iis, Br. masculinum, dr. anguillis, v. Aristot. 1. 1. 4, 11. p. 538 a 3. generant, R. ex sese generant, dßr. vel, R2.

-

nec,

tepor, Pint.

generant, masculum, R. omnibus, R.

R'd.

-

ac, RO.

earum, Rd.

§ 190. et, Rd. ac, B7. Ceterum v. Aristot. 1. 1. 5, 1. p. 539a 22. et, dẞy. declaravit natura, ROTd. declarant naturae, Br. ducuntur, Rd. ardua, R1. ut ingenium pr. ita et rel. subtexet, K. edissertatio, R20 d. et dissertatio, T. edisrestatio, R. dissertatio, B. § 191. obruta, Td. omni, ROT. omnium, dßy. hominum, K. tendenloquatur, Td. intelligunt, T. etiam profugere,

tes, 0.

sermones, T.

Red. Om. R'T.

§ 192. homini, d. V. Aristot. 1. 1. 4, 9. p. 536b 3. ut non iidem, d. t non idem, R2. Om. R'. dicuntur, ROTd. Om. ß. solenes,

sunt, Rd.

iidem sint et muti. In marinis ostreis auditum esse non est verisimile, sed ad sonum mergere se dicuntur solenes; ideo et silentium in mari piscantibus.

LXX. 89. Pisces quidem auditus nec membra habent nec 193 foramina, audire tamen eos palam est, utpote cum plausu congregari feros ad cibum adsuetudine in quibusdam vivariis spectetur; et in piscinis Caesaris genera piscium ad nomen venire quosdamque singulos. Itaque produntur etiam clarissime audire mugil, lupus, salpa, chromis et ideo in vado vivere.

90. Olfactum iis esse manifeste patet; quippe non omnes 194 eadem esca capiuntur et prius quam adpetant odorantur. Quosdam et speluncis latentis salsamento inlitis faucibus scopuli piscator expellit veluti sui cadaveris agnitionem fugientis, conveniuntque ex alto etiam ad quosdam odores, ut saepiam ustam et polypum quae ideo coniciuntur in nassas. Sentinae quidem navium odorem procul fugiunt, maxume tamen piscium sanguinem. Non potest petris avelli polypus; 195 idem cunila admota ab odore protinus resilit. Purpurae quoque faetidis capiuntur. Nam de reliquo animalium genere quis dubitet? Cornus cervini odore serpentes fugantur, sed maxume styracis; origani aut calcis aut sulphuris formicae necantur. LXXI. Culices acida petunt, ad dulcia non advolant. Tactus sensus omnibus est, etiam quibus nullus alius; nam et ostreis et terrestrium vermibus quoque.

Hard. ex Aristot. hist. anim. 4, 8. p. 535a 14. solent, RTdß. solere, 0.
mare, R.
piscantibus, R. piscant habere, d. piscantes habere, T.

§ 193. auditus, R. audiunt vocem, Td. V. Aristot. 1. 1. 4, 8. p. 533a 34. nec membra habent, om. 7 vitio operarum. ut patet, RTdy. ut paret, r. assuetudine, Rr. assuetum, Td. consuetudine, B. spectetur, RT dr. spectatur, B. quosdamque, ROTd. quosdam, ß. et ideo vivere; haec verba, quae iam Pintiano dubitationem moverunt, Schneider. ad Aristot. hist. anim. T. II. p. 237. aut mutila aut ineptissimo loco addita existimat.

§ 194. his, d. V. Aristot. 1. 1. 4, 8. p. 534a 14.
esca, R (ex corr.) escam, T. Om. d.
agnitione, Pint.

piant, T. velut, 0.

RTKdr. congeruntur, Dalec.

eadem, d. eandem, RT. capiunt, T. appetant, Rd. caconiiciuntur, codd. Gel. coguntur,

massas, r. odoro, R.

§ 195. cunila, d. cunicula, ØT (et optimi libri ap. Salmas. exerc. p. 900. b. D.) unicula, R. ab odore, om. r.

Cornu, T. serpentes, κώνωπες Aristoteli hist. anim. 4, 8. p. 535 a 3., unde Pint. insecta coniicit. est, om. T. alius, om. R1. terrestrium, RØSTd. terrestribus, P. alius ostreis; nam et terrestrium vermibus quoque existimaverim, r.

91. Existumaverim omnibus sensum et gustatus esse; cur 196 enim alios alia sapores adpetant? in quo vel praecipua naturae architectae vis. Alia dentibus praedantur, alia unguibus, alia rostri aduncitate carpunt, alia latitudine eruunt, alia acumine excavant, alia sugunt, alia lambunt, sorbent, mandunt, vorant. Nec minor varietas in pedum ministerio, ut rapiant, distrahant, teneant, premant, pendeant, tellurem scabere non cessent.

LXXII. 92. Venenis capreae et coturnices, ut diximus, 197 pinguescunt, placidissima animalia, at serpentes ovis, spectanda quidem draconum arte; aut enim solida hauriunt, si iam fauces capiunt, quae deinde in semet convoluti frangunt intus atque ita putamina extus siunt, aut si tenerior est catulis adhuc aetas, orbe adprehensa spirae ita sensim vehementerque praestringunt ut amputata parte ceu ferro e reliqua quae amplexu tenetur sorbeant. Simili modo avibus devoratis solidis, contentione plumam excitam revomunt.

93. Scorpiones terra vivont, et serpentes, cum occasio est, 198 vinum praecipue adpetunt, cum alioqui exiguo indigeant potu, eaedem minumo et paene nullo cibo, cum adservantur inclusae, sicuti aranei quoque, alioqui suctu viventes; ideoque nullum interit fame aut siti venenatum; nam neque calor his nec sanguis nec sudor, quae aviditatem naturali sale augent. In quo genere omnia magis exitialia, si suum genus edere antequam noceant. Condit in thesauros maxil- 199 larum cibum sphingiorum et satyrorum genus; mox inde sensim ad mandendum manibus expromit, et quod formicis

§ 196. appetant, ROTd. appetunt, ß. quod, d.

architectae vis, Hard.

e codd. architectio (ex corr.) his, R. arcite et vivis, T. arcitae et fibis, d. architectique vis, r. architectio, B. alia latitudine eruunt, R2K. alia lat. ruunt, ẞy. pendant, K. prendant, Pint. suspendant, Dalec.

Omitt. R'd.

ova, R.

catulis,

§ 197. diximus § 69. ad, R. serpentes, v. Aristot. 1. 1. 8, 4. extussiunt, RØSTd. excutiunt, B. est, Td. et, R. est et, B. ROTd. catuli, ß. e reliqua, R. et reliqua, T. reliqua, Od. reliquam, By. contentione, Td. contione, Rr. certione, S. contritione, K (codd. Barbari.) plumam, RSd. pluma, T (codd. Barbari.) pluri, r. plurima, O. plumas, Kß. excitam, Hard. et cita, Td. et citha, R. et cita et ossa, r. et cetera ossa, K. et ossa, B. Varia coniecerunt Barbar., Pint., Dalec,

§ 198. et, R. Omitt. dr. aliqui, d. mi et paene nullius cibi, K. cum, om. d'. dB. caloris, R. caloris vim, r. nec, Rd. neque, rß7.

sudoris, r.

eaedem, RK d. edunt, r.

ructu, R.
αβγ.

nec, Rd. neque, r

naturalem sola, Pint.

mini

ideoque, R. ideo,

sanguinis, Rr.