ostendunt; circa Toronen vesci illis avolsas etiam aiunt et ex relictis radicibus recrescere. In petris cruoris quoque in- 149 haeret color, Africis praecipue quae generantur in Syrtibus. Maxumae fiunt manoe sed mollissimae circa Lyciam, in profundo autem nec ventoso molliores, in Hellesponto asperae et densae circa Maleam. Putrescunt in apricis locis, ideo optumae in gurgitibus. Viventibus idem qui madentibus nigricans colos. Adhaerent nec parte nec totae; intersunt enim 150 fistulae quaedam inanes quaternae fere aut quinae, per quas pasci existumantur; sunt et aliae sed superne concretae; et subesse membrana quaedam radicibus earum intellegitur. Vivere constat longo tempore. Pessumum omnium genus est earum quae aplysiae vocantur, quia elui non possunt, in quibus magnae sunt fistulae et reliqua densitas spissa.

XLVI. 70. Canicularum maxume multitudo circa eas uri- 151 nantis gravi periculo infestat. Ipsi ferunt et nubem quandam crassescere super capita animalium planorum piscium similem, prementem eos arcentemque a reciprocando, et ob id stilos praeacutos liniis adnexos habere sese, quia nisi perfossae ita non recedant, caliginis et pavoris, ut arbitror, opere; nubem enim et nebulam, cuius nomine id malum appellant, inter animalia haud ullam conperit quisquam. Cum caniculis 152 atrox dimicatio; inguina et calcis omnemque candorem corporum adpetunt. Salus una in adversas eundi ultroque terrendi; pavet enim hominem aeque ac terret, et sors aequa in gurgite. Ut ad summa aquae ventum est, ibi periculum

Toronen, Rd. Toronem, Y. nasci, Cornar. ad Dioscor. 5, 102.

§ 149. manoe, R. mantiae, d. manae, Barbar. ẞy. — optime, B. idem qui, RO. idemque, Tdr. itemque, Barbar. madentibus, Rd. mandentibus, Orß. non madentibus, Pontedera antiquitt. p. 613. ex Aristot. hist. anim. 5, 16. p. 548 b 29. лlutoi, quod probat Schneider. T. II. p. 333. colos, R. color, dßy.

§ 150. Adhaerens, Rd. Vivere tempore pessimum omnium genus earum, quae rel., Hard., quod probat Schneider. ad Aristot. hist. anim. 5, 16. p. 549 a 7. T. II. p. 334. aplyciae, R. aplitiae, d. flui, R. fluvii, d.

-

§ 151. maxima, T. multitudo ___ infestat, RØSTdr. multitudine_infestantur, B. Ipsis, K. quandam animalium crass., Pint. r. animali, R. Om. B. quorundam piscium, K. praeacuto, R. lignis, K. nihil, d. recedent, d'. caligine ut arbitror opertae, Dalec. ulla, Rod. ultra, r.

eas, Dalec.

-

animalium, STd.
et, om. d.
haud pavore sed

§ 152. Cum, R (ex corr.) Et, d. At, Tr. Ut, O. Haec cum, K. At cum, ẞy. candorum, R. ultroque, d. utroque, R'. in utroque, R2. frons, R. inemergere, R2. remergere, R'd.

frons, Ta. in, om. di,

aeque, R.

anceps adempta ratione contra eundi dum conetur emergere, et salus omnis in sociis; funem illi religatum ab umeris eius trahunt; hunc dimicans ut sit periculi signum laeva quatit, dextera adprehenso stilo in pugna est; modicus alias tractatus. Ut prope carinam ventum est, nisi praeceleri vi repente 153 rapiat, absumi spectant; ac saepe iam subducti e manibus auferuntur, si non trahentium opem conglobato corpore in pilae modum ipsi adiuvere. Protendunt quidem tridentis alii; sed monstro sollertia est navigium subeundi atque ita e tuto proeliandi. Omnis ergo cura ad speculandum hoc malum insumitur.

XLVII. Certissima est securitas vidisse planos piscis qui numquam sunt ubi maleficae bestiae, qua de causa urinantes sacros appellant eos.

71. Silicea testa inclusis fatendum est nullum esse sen- 154 sum ut ostreis. Multis eadem natura quae frutici, ut holothuriis, pulmonibus, stellis, adeoque nihil non gignitur in mari, ut cauponarum etiam aestiva animalia pernici molesta saltu aut quae capillus maxume celat exsistant et circumglobata escae saepe extrahantur, quae causa somnum piscium in mari noctibus infestare existumatur; quibusdam vero ipsis innascuntur, quo in numero chalcis accipitur.

XLVIII. 72. Nec venena cessant dira, ut in lepore qui 155 in Indico mari etiam tactu pestilens vomitum dissolutionemque stomachi protinus creat, in nostro offa informis, colore

ab humeris, R. ad humeros, Td. tradunt, T. sit, R2. si, R1d. dextera, Rd. dextra, By. tractatus, ROT dr. tractus, By.

§ 153. rapiat, Td. rapiant, B. In R Ian. dicit videri esse rapuit, quod, si vere esset, ego praeferrem. spectant, R. spectat, Td.

ope, d. adiuvere,

R. adiuvare, d. adiuverit, K. V. Aristotel. hist. anim. 9, 48. p. 631 a 30. Protendant, d. tridentes alü, sed, R (codd. Massar.) tridentis aliis, et, d. depeculandum, r. planos, R2. plano, R'. plane, d. anthias, Pint. ex Aristot. hist. anim. 9, 37. p. 620b 33. qui, R. quia, dßy. de, ROTd. Om. ß.

§ 154. Silicea testa, Rd. Scilicet testa, r. Scilicet a testa, 0. sensum, om. R'. holotyris, d. olotyriis, R. olothris, e. V. Aristotel. part. anim. 4, 5. p. 861a 17. cauponarum, codd. Hard. caponarum, R. camponarum, d, campo. Nam, K. conopeorum, Scaliger ad Propert. p. 246. conoparum, Rutgers. var. lect. 3, 9. At v. Torrent. ad Horat. epod. 9, 16. De re v. Aristotel. hist. anim. 4, 10. p. 537 a 5. aut, R2Td. ut, R1O. et, Pint. By. et, d. Om. R. circumglobat escae, R. circumglobate, d. esca, O, de cuius prioris vocis scriptura siletur. extrahantur, R. extrahuntur, dß. somnium, r. innoscuntur, Rd. V. Aristotel. hist. anim. 8, 20. p. 602b 28.

§ 155. pestilens tactu, d.

tantum lepori similis, in Indis et magnitudine et pilo duriore tantum; nec vivos ibi capitur. Aeque pestiferum animal araneus spinae in dorso aculeo noxius, sed nullum usquam exsecrabilius quam radius super caudam eminens trygonis quam nostri pastinacam appellant, quincunciali magnitudine ; arbores infixus radici necat, arma ut telum perforat vi ferri et veneni malo.

XLIX. 73. Morbos universa genera piscium ut cetera 156 animalia etiam fera non accipimus sentire; verum aegrotare singulos manifestum facit aliquorum macies, cum in eodem genere praepingues alii capiantur.

L. 74. Quonam modo generent, desiderium et admiratio 157 hominum differri non patitur. Pisces attritu ventrium coeunt tanta celeritate ut visum fallant, delphini et reliqua cete simili modo et paulo diutius. Femina piscis coitus tempore marem sequitur ventrem eius rostro pulsans; sub partu mares feminam similiter ova vescentes earum. Nec satis est generationi per se coitus, nisi editis ovis interversando mares vitale adsperserint virus; non omnibus id contingit ovis in tanta multitudine; alioqui replerentur maria et stagna, cum singuli uteri innumerabilia concipiant.

LI. Piscium ova in mari crescunt, quaedam summa ce- 158 leritate, ut murenarum, quaedam paulo tardius. Plani piscium, quibus cauda non obest aculeique, et testudines in coitu superveniunt, polypi crine uno feminae naribus adnexo, saepiae

§ 156. Morbos, v. Aristotel. hist. anim. 8, 20. p. 602b 12. gues, d.

§ 157. et paulo, RT d. sed paulo, r. paulo, B. mare, R. Ceterum de toto hoc capite v. Aristotel. 1. 1. 5, 5. partu, RTdr. partum, ẞy. — feminam, R. feminas, OTdy. Numerum singularem ex optimo libro praetuli, quamquam sequitur earum. Nam non uno in loco Plin. praecedentis substantivi numero singulari coniungit pronomen numero plurali (10, 202. 16, 243.), uti item prorsus contraria ratione utitur; v. 13, 105. In utraque constructione non singulae res ipsae, sed totum earum genus respicitur. est, d. et, R. interversando, ROTd. inter se versantes, K. inter se versando, B. V. Aristotel. hist. anim. 6, 13. p. 567b 3. mares, Rod. mares et feminae, ß. replentur, R. singularum, Dalec.

§ 158. obest, K. est, Rd (codd. Gel.) B. V. Aristotel. 1. 1. 5, 5. p. 540b 10. aculeique, K. aculeatique, Rd (codd. Gel.) ß. — et, d. ut, K (codd. Gel.) §. In R rasura. testudines et raiae, K. pastinacae, Pint. ut raiae et pastinacae, Salvian. de aquatil. fol. 150. b. coetus, R. superineunt, Dalec.

polypi,

et lolligines linguis, componentes inter se bracchia et in contrarium nantes; ore et pariunt; sed polypi in terram verso capite coeunt, reliqua mollium tergis ut canes, item locustae et squillae, cancri ore. Ranae superveniunt, prioribus pe- 159 dibus alas feminae mare adprehendente, posterioribus clunis; pariunt minumas carnis nigras quas gyrinos vocant, oculis tantum et cauda insignis, mox pedes figurantur cauda findente se in posteriores; mirumque semestri vita resolvontur in limum nullo cernente et rursus vernis aquis renascuntur quae fuere, naturae perinde occulta ratione, cum omnibus annis id eveniat. Et mituli et pectines sponte naturae in 160 harenosis proveniunt; quae durioris testae sunt, ut murices, purpurae, salivario lentore, sicut acescente umore culices; apua spuma maris incalescente, cum admissus est imber; quae vero siliceo tegmine operiuntur, ut ostrea, putrescente limo aut spuma circa navigia diutius stantia defixosque palos et lignum maxume. Nuper conpertum in ostreariis umo- 161 rem iis fetificum lactis modo effluere. Anguillae atterunt se scopulis; ea strigmenta vivescunt nec alia est eorum procreatio. Piscium diversa genera non coeunt praeter squatinam et raiam; ex quibus nascitur priore parte raiae similis et nomen ex utroque compositum apud Graecos trahit. Quae- 162 dam tempore anni gignuntur et in umore ut in terra; vere pectines, limaces, hirudines; eadem tempore evanescunt. Pi

§ 159. mari, Rd. V. Aristotel. 1. 1. 5, 3.

linguis, om. Petav. ap. Broter. schillae, Rd. V. Aristotel.

chrinos, R. crinos, d.

insigne,

Rd. cauda findente se, R. caudam findentes, Td. naturae, Hard. tacite. natae, Rdß ad superiora referentes. proinde, r.

§ 160. mytyli vel mutuli, Popma ad Cat. de re rust. 158, 1. Ceterum v. Aristotel. hist. anim. 5, 15. p. 547b 13. natae, R ex corr. salivariae, Rd. acescente, S. acrescente, R. accrescente, Td. crescente, r. arescente, Lindenbr. ad catal. p. 290. apua, ROTdr. atque, B. apuae, 7. V. Aristotel. 1. 1. 6, 15. p. 569 a 24. invalescente, Hard. stantia, ROTd. stante, B. sed ligno vel ilignos, Pint.

§ 161. his, d.

strigmecta, R2.

Anguillae, v. Aristotel. 1. 1. 6, 16. init. se sub, R2. viviscunt, R2B. protectio, R1. ranam, d. V. Aristotel.

1. 1. 6, 11. p. 566a 26. priore, R. priori, dßr.

-

ranae, d.

§ 162. tepore, Pint. et codd. Massar. humorem, d. ut, RT d. et, P. hirudines, Cuvier. ad h. 1. T. VII. p. 198. Confirmat R, qui hiru//dines habet. hirundines, dẞr. eadem, R. eodem, dẞ. eaedem autumni tempore, K. eodem tempore vivescunt, Pint. eaedem autumno eviescunt, Heins. advers. p. 461.

scium lupus et trichias bis anno parit et saxatiles omnes, mulli ter ut chalcis, cyprini sexiens, scorpaenae bis, ac sargi vere et autumno; ex planis squatina bis, sola autumno, occasu vergiliarum; plurumi piscium tribus mensibus Aprili, Maio, Iunio, salpae autumno, sargi, torpedo, squali circa aequinoctium, molles vere, saepia omnibus mensibus; ova 163 eius glutino atramenti ad speciem uvae cohaerentia masculus prosequitur adflatu, alias sterilescunt. Polypi hieme coeunt, pariunt vere ova tortili vibrata pampino tanta fecunditate ut multitudinem ovorum occisi non recipiant cavo capitis quo praegnantes tulere; ea excludunt quinquagesimo die, e quibus multa propter numerum intercidunt. Locustae 164 et reliqua tenuioris crustae ponunt ova super ova atque ita incubant. Polypus femina modo in ovis sedet, modo cavernam cancellato bracchiorum inplexu claudit. Saepia in terreno parit inter harundines aut sicubi enata alga, excludit quinto ac decumo die. Lolligines in alto conserta ova edunt ut saepiae. Purpurae, murices eiusdemque generis vere pariunt. Echini ova pleniluniis habent hieme et cocleae hiberno tempore nascuntur.

75. Torpedo octogenos fetus habens invenitur eaque intra 165 se parit ova praemollia, in alium locum uteri transferens atque ibi excludens; simili modo omnia quae cartilaginea appellavimus; ita fit ut sola piscium et animal pariant et ova concipiant. Silurus mas solus omnium edita custodit ova, saepe et quinquagenis diebus, ne absumantur ab aliis; ceterae feminae in triduo excludunt, si mas attigit.

trachias, d. De toto loco v. Aristotel. hist. anim. 5, 9. p. 543b 3. cyprini, R. cyprinis, d. cyprinus, By. exigens, d. scorpaenae, codd. Barbari. scorpenae, T. corpoene, R. corpene, d. scorpiones, By. squatina bis vergiliarum, Rd. squatina sola bis autumno et virgiliarum occasu, codd. Barbari, ß. autumno et Junio virgiliarum, K. Martio, Aprili, Maio, Massar. Ceterum v. Aristotel. 1. 1. 5, 11. init. salpae, d. a salpe, R. sargi, Massar. Rd (codd. Gel.) spari, K. spargi, codd. Massar. squati vel squatinae, Turn. adv. 13, 22., Gesner. hist. anim. 4, 899., enumer. aquatil. p. 59. et Salmas. exerc. p. 941. a. G. molles, v. Aristotel. 1. 1. 5, 11. init.

--

§ 163. multitudine, Rd. cavo, Rd (codd. Barbari.) cranio, K. V. Aristot. 1. 1. 4, 1. p. 525 b 5. 5, 18. p. 550a 1. peregrinantes, d.

-

§ 164. Locusta, R. travioris, R1. Saepia in, RT dr. alga, om. d. quinto ac decimo, R. quinto decimo, dẞr. eius denique generis, K. Echini ova, R. echini et coclee, d.

cludunt, R'd. Saepia et in, B.

§ 165. habent, R'd. habet, R2. Ceterum v. Aristotel. 1. 1. 6, 10. p. 565b 25.