-

monstravit, quae vocatur ibis, rostri aduncitate per eam partem se perluens qua reddi ciborum onera maxume salubre est. Nec haec sola multis animalibus reperta sunt usui futura et homini. Dictamnum herbam extrahendis sagittis cervi monstravere percussi eo telo pastuque herbae eius eiecto,— üidem percussi a phalangio quod est aranei genus aut aliquo simili cancros edendo sibi medentur; est et ad serpentium ictus praecipua, qua se lacerti quotiens cum his conseruere pugnam volnerati refovent. Chelidoniam visui saluberrimam hirundines monstravere, vexatis pullorum oculis illa medentes. Testudo cunilae quam bubulam vocant pastu 98 viris contra serpentis refovet, mustela ruta in murium venatum cum iis dimicatione conserta; ciconia origano, hedera apri in morbis sibi medentur et cancros vescendo maxume mari eiectos. Anguis hiberno situ membrana corporis obducta feniculi suco inpedimentum illud exuit nitidusque vernat; exuit autem a capite primum nec celerius quam uno die et nocte replicans, ut extra fiat membranae quod fuerit intus. Idem hiberna latebra visu obscurato, marathro herbae 99 se adfricans, oculos inunguit ac refovet; si vero squamae obtorpuere, spinis iuniperi se scabit. Draco vernam nausiam silvestris lactucae suco restinguit. Pantheras perfricata carne aconito venenum id est — barbari venantur; occupat illico

ser

ζῴων τῶν τετραπόδων ποιεῖ πρὸς βοήθειαν αὑτοῖς φρονίμως, Aristot. hist. anim. 9, 6. p. 612a 1. future, d1. ex, R. Omitt. Td (Rob.) homini, RITd. homine, R2. hominum, Rob. cervi, d (Rob.) Om. R. capri, Gesner. hist. anim. 1, 293. Vulgatam confirmat Solin. 19, 15. herbae eius, R. eius herbae, d (Rob.) Br. eiecto, d (Rob.) electo, ROT. percussi et telo p. ei. h. eiecto, Gesner. percussi, telo pastu ei. h., Bodaeus ad Theophr. hist. pl. p. 1133. Varia excogitari possunt ad corrigendum locum aperte corruptum, nihil tamen, quod certum sit. idem, vid. Aristot. hist. anim. 9, 5. p. 611b 23. pentium, Rd (Rob.) serpentum, ß. — si, R. Chelidonia, R. usui, Rob. § 98. cuniculae, Rd. partuvises, R'd'. parivice, R2. partuvisos, d2. mustella, R. ruta, ROKď. rutae, Pint. By. serpyllo, r (Rob.) Quas plures de h. 1. protulit coniecturas Pint., eae omnes redarguuntur. per Aristotel. hist. anim. 9, 6. p. 612a 28 b. 3. venatum, R. venatu, dẞr. his, d. ciconia, Aristot. 1. 1. p. 612a 32. in, om. d. cancris et eiectis, r. vescentes, Rob. - corpori, K. Sumpta haec sunt ex Aristot. hist. anim. 8, 17. p. 600b 23. nitidiusque, d. et, Red. ac, Br. fuerit, R. fuerat, dẞy. § 99. se, Rd (Rob.) sese, Br. cavernam, d. nausiam, Rd (Rob.) nauseam, Br. Vid. Aristot. hist. anim. 9, 6. p. 612a 30. perfricatas carnes, (codd. Salmas. exerc. p. 149. b. G.) perfricatas cornes, R. perfricatas cornea, d. per carnes fricatas, r (codd. Barbari, Rob.) venenum id est, R. venenum idem, d. veneno iidem, r. veneno, Rob. iidem, K. Omnia haec omittunt codd. Barbari,

faucis earum angor, quare pardalianches id venenum appellavere quidam. At fera contra hoc excrementis hominis sibi 100 medetur et alias tam avida eorum ut a pastoribus ex industria in aliquo vase suspensa altius quam ut queat saltu attingere iaculando se adpetendoque deficiat et postremo exspiret, alioqui vivacitatis adeo lentae ut eiectis interaneis diu pugnet. Elephas chamaeleone concolori frondi devorato occurrit oleastro huic veneno suo. Ursi cum mandragorae 101 malum gustavere formicas lambunt. Cervos herba cinare venenatis pabulis resistit. Palumbes, graculi, merulae, perdices lauri folio annuum fastidium purgant, columbae, turtures et gallinacei herba quae vocatur helxine, anates, anseres ceteraeque aquaticae herba siderite, grues et similes iunco palustri. Corvos occiso chamaeleone qui etiam victori nocet lauro infectum virus exstinguit.

XXVIII. 42. Milia praeterea, utpote cum plurumis ani- 102 malibus eadem natura rerum caeli quoque observationem et ventorum, imbrium, tempestatum praesagia alia alio modo dederit, quod persequi inmensum est aeque scilicet quam reliquam cum singulis hominum societatem; siquidem et pericula praemonent non fibris modo extisque, circa quod magna mortalium portio haeret, sed alia quadam significatione.

§ 100. hoc, RTd. haec, B. Vid. Aristot. 1. 1. p. 612a 7. et Solin. 17, 10. sibi, Rob. silu, R1. silva, R2. silvi, d. in, Rob. ex, d. et, R. queant, Rob.

saltus, d. contingere, Rob. appetendoque, Rd (codd. Gel.) eaque appetendo, Kr. ea appetendoque, Rob. deficiat, codd. Gel. deficiunt, Rd. defigi, Rob. defatigata postr. vel defigatur postr., Barbar. et, R (Rob.) ut, d. exspiret, R. exspirent, d. exspirare, Rob. aliquin, Rob. adeo lentae, Rob. adeo lenter, R. adolentur, d. diu, ROTd (Rob.) Om. ß. chamaeleonte, ß. Vid. Solin. 25, 10. frondi, d. fronde, R Tr (Rob.)

§ 101. malum, RTd. mala, Rob. Br. Vid. Solin. 26, 8. 19, 16. graculi, d. gracule, Rob. greguli, R. gant, perdices, columbae, Dalec. coll. 22, 10. Hac ex scriptura fortasse et otis elici potest. iunco palustri, Rob. lustro, R. et lustro, d. leonte, P. victori suo, Rob. lauru, 0.

§ 102. alia alio modo, O. alia alis modo, R. febris, Rd.

cinare, v. Solin.

merulae lauri f. ann. f. purturtures, ita Br. totis, Red. helsine, Rd. graves, R. chamaeleone, ROTdr. chamaeinfestum, Rob.

alia aliis modo, Td. aliis alia, ẞr.

§ 103. praenegant, R'd. praenecant, R2. artem periculis fecere; apud Romanos sacerdotum, r. In Thracia, vid. Plutarch. soll. anim. p. 968. F. In Thraciae, Pint. interea, RØTdr. Vid. Salmas. exerc. p. 313. a. A. Ceterum tota in hac narratione magna apparet orationis durities; nihil certius quam nonnulla excidisse. sollertia dirum, ROTd. sollerti auditu, Pint. K. lacus, d. eius itum reditumque, RØST dr. pastus iturae redituraeque, P.

ea, R.

Ruinis inminentibus musculi praemigrant, aranei cum telis 103 primi cadunt. Auguria quidem artem fecere apud Romanos et sacerdotum conlegium vel maxume sollemne est. In Thracia locis rigentibus et volpes, animal alioqui sollertia dirum; amnis gelatos lacusque nonnisi ad eius itum reditumque transeunt; observatum eam aure ad glaciem adposita coniectare crassitudinem gelus.

XXIX. 43. Nec minus clara exiti documenta sunt etiam 104 in contemnendis animalibus. M. Varro auctor est a cuniculis subfossum in Hispania oppidum, a talpis in Thessalia, ab ranis civitatem in Gallia pulsam, ab locustis in Africa, ex Gyara Cycladum insula incolas a muribus fugatos, in Italia Amunclas a serpentibus deletas. Citra Cynamolgos Aethiopas late deserta regio est, a scorpionibus et solipugis gente sublata, et a scolopendris abactos Rhoetiensis auctor est Theophrastus. Sed ad reliqua ferarum genera redeamus.

XXX. 44. Hyaenis utramque esse naturam et alternis 105 annis maris, alternis feminas fieri, parere sine mare volgus credit, Aristoteles negat. Collum et iuba continuitate spinae porrigitur flectique nisi circumactu totius corporis non quit. Multa praeterea mira traduntur sed maxume sermonem humanum inter pastorum stabula adsimulare nomenque alicuius addisci, quem evocatum foris laceret; item vomitionem ho- 106

§ 104. in, ita nos scripsimus restituta praepos. ex ultima proximae vocis littera. ex, By. Omitt. ROTd (Rob.) Vid. ad 37, 148. . et alpis, d'. et talpis, d2. Gyara, Rd. Gyaro, Br. incolas, Barbar. Amycleos, Rd. Amunclas, ita nos scripsimus ex Solino 2, 32. Mynclas, R. minclas, d. Ginamulgos, Rd.

solipugis, T d. solifugis, R (ƒ e corr.) Ita et libri ap. Salmas. exerc. p. 70. b. E. et Solin. 4, 3. 6. salpugis, Barbar. et Oudend. ad Lucan. 9, 837. solpugis, altera Barbari coniectura, B. Rhoetienses, Hard. Otrerieres, RT.otreriaeres, d. Eretrienses, 0. Trerienses, B. abactas Etruriae res, r. redeamus, ROTd. transeamus, r (Rob.) remeamus, B.

-

§ 105. annis, R2. armis, R'd. mares, Rd (codd. Gel.) marem, codd. Rezz., Robert. feminam, Rob. mari, R (Rob.) Aristoteles de generat. anim. 3, 6. p. 757a 3. et hist. anim. 6, 32. p. 579b 16. Collum, ROTd (codd. Salmas. exerc. p. 238. b. À., Ambr. ÎI.) Collo, r (Ambr. I., Rob.) iuba, dr (Ambr. I., Rob.) iubā, R. iubam, OT (codd. Salmas., Ambr. II.) continuitate, ita Br. et unitate, Rdr (Ambr. I., Rob.) et unitatem, ØT (codd. Salmas., Ambr. II.) Multa in his verbis mutant Heins. adv. p. 81. et Schneider. hist. amphib. 2, 369. Ceterum v. Solin. 27, 23-26. -circumac, R. non quit, Ød (codd. Oudend. nequit, R (Rob.) By. assimulare, R (Rob.) sunt ex Aristot. hist. anim. 8, 5. p. 594b 2. Rob. Br.foris, RØT dr. foras, Rob. Br.

porrigi reflectique, Ambr. II. ad Appul. de mundo, p. 346.) assimulari, Td. Sumpta haec addisci, ROTd. addiscere,

minis imitari ad sollicitandos canes quos invadat; ab uno animali sepulchra erui inquisitione corporum, feminam raro capi, oculis mille esse varietates colorumque mutationes, praeterea umbrae eius contactu canes obmutescere et quibusdam magicis artibus omne animal quod ter lustraverit in vestigio haerere.

45. Huius generis coitu leaena in Aethiopia parit crocot- 107 tam similiter voces imitantem hominum pecorumque. Acies ei perpetua, in utraque parte oris nullis gingivis, dente continuo; ne contrario occursu hebetetur, capsarum modo includitur. Hominum sermones imitari et mantichoran in Aethiopia auctor est Iuba.

46. Hyaenae plurumae gignuntur in Africa, quae et asi- 108 norum silvestrium multitudinem fundit. Mares in eo genere singuli feminarum gregibus inperitant, timent libidinis aemulos et ideo gravidas custodiunt morsuque natos maris castrant; contra gravidae latebras petunt et parere furto cupiunt gaudentque copia libidinis.

47. Easdem partis sibi ipsi Pontici amputant fibri peri- 109 culo urguente, ob hoc se peti gnari; castoreum id vocant medici. Alias animal horrendi morsus arbores iuxta flumina ut ferro caedit, hominis parte conprehensa non antequam fracta concrepuerint ossa morsus resolvit. Cauda piscium iis, cetera species lutrae; utrumque aquaticum, utrique mollior pluma pilus.

§ 106. invadit, R. — feminam raro capi, Aristot. gener, anim. 3, 6. p. 757a 11, contactu, om. d'.

§ 107. in Aethiopia, RT. Aethiopia, Rob. Aethiopica, By. crocottam, Rob. corocottam, 7. corocotiam, RTd. crocutam, B. leocrocutam, Pint. in utraque parte oris, ad superiora refert B. Rectius interpunxit Hard. in utroque orbe, oris n. g., Pint. hominis, d. ne, id nos retinuimus ex By, qui qui ne habent.

nec, RTd.

hebetur, R. hebetatur, Td.

§ 108. singulis, T. Ceterum v. Solin. 27, 27. § 109. peti gnari, Rob. pectinari, RTd. Pint. crepuerint, Rob. morsum, K. his, d.

furtim, K.

incidit, Td. Plura h. 1. mutat utique, Rob.

pastu, R (Amsemper sibi, Rd. sibi

fibris, ROTdr (Ambr. I. II., Rob.) fibro, B.

coaglum, 0.

§ 110. quotidie, Rd. assidue, Tr (Ambr. I. II., Rob.) bros. I. II., Rob.) a pastu, dẞy. tamen, Ambr. I. II. semper, Ambr. I. II., Rob. sibi, T. § 111. Simul, Ambr. I. II. Ceterum v. Solin. 13, 2. est, Td2 (Ambr. II.) prudens, d (in rasura, Rob.) prodensa, R. Theophrastus, opp. T. I. p. 835. ed. Schn. anguis, codd. Gel. angues, RTdr. modo, Rd (codd. Gel.) eo modo, r (codd. Rezz.) eodem modo, K. stelliones, vid. Aristot. hist. anim. 8, 17. p. 600b 22. itaque, RTd. eamque, Br. pestiferi, R2 (codd. Gel.) postiferi, R. pestifertur, d. pestiferos ferunt omisso morsus, K. mortiferi, ßy. mor

XXXI. 48. Ranae quoque rubetae, quarum et in terra et 110 in umore vita, plurumis refertae medicaminibus deponere ea quotidie ac resumere pastu dicuntur, venena tantum semper sibi reservantes.

49. Similis et vitulo marino victus in mari ac terra, si-111 mile fibris et ingenium; evomit fel suum ad multa medicanenta utile, item coagulum ad comitialis morbos, ob ea se peti prudens. Theophrastus auctor est anguis modo et stelliones senectutem exuere itaque protinus devorare praeripientis comitiali morbo remedia; eosdem pestiferi in Graecia morsus, innocuos esse in Sicilia.

- XXXII. 50. Cervis quoque est sua malignitas, quamquam 112 placidissimo animalium. Urguente vi canum ultro confugiunt ad hominem et in pariendo semitas minus cavent humanis vestigiis tritas quam secreta ac feris opportuna. Conceptus earum post arcturi sidus; octonis mensibus ferunt partus, interim et geminos. A conceptu separant se, at mares relicti rabie libidinis saeviunt, fodiunt scrobis; tunc rostra eorum nigrescunt, donec aliqui abluant imbres. Feminae autem ante partum purgantur herba quadam quae seselis dicitur, faciliore ita utentes utero; a partu duas, quae aros 113 et seselis appellantur, pastae redeunt ad fetum; illis inbui lactis primos volunt sucos quacumque de causa; editos par

Sus, innocuos, . mortuos, d. mortuus, R. morsus, innoxios, codd. Gel. Br. Nomina Graecia et Sicilia transponit Pint. coll. auctore mirab. auscult. 160. et Schneidero ad Aristot. hist. anim. 8, 29. T. II. p. 687.

§ 112. sua est, d. Haec omnia exscripsit Solin. 19, 918.

semitas, Rob.

emitari, R'. imitari, R'd. Haec omnia sumpsit Plin. ex Aristot. hist. anim. 6, 29. et 9, 5. p. 611a 16. quam quae secretae ac feris opportunae, r (Rob.) arcturis idos, R. partus, interim, O. partus itinerim, R. parturiunt enim, Td. partus interdum, Br. relicta, R (Rob.) fodiuntque, K. aliqui, ROTdr. aliquando, B. seselis, vid. Cicer. de nat. deor. II. 50, 127. sese, RT d. siser, codd. Barbari.

§ 113. duas, Rød (codd. Salmas. exerc. p. 158. b. F.) duas habent, r. duas herbas, Rob. duas habent herbas, By. qua & amo, R. qua et anno, Ꮎ . quae tamo, T (Rob.) quae camo, d (codd. Salmas.) quae rhamnos, codd. Barbari. tamus, Salmas. chorion, Bochart. hieroz. 1. p. 891. Certi aliquid cum de his plantis numquam elici possit, vulgatum retinui, quamquam e vestigiis codicum cum Salmasio tamus vel potius tamnus (v. 21, 86.) legendum esse existimo. seselis, codd. Barbari. siselis, RTd (Rob.) sicelicis, O. siselitis, codd. Salmas. sideritis, Salmas., cui in eo assentiens, quod vulgatum ferri non posse vidit, cum Plin. de seseli modo dicta iterum acturus aliter locuturus fuisset, ex codicibus tamen et 20, 37. sili restituendum esse censeo. illis, Rd (codd. Gel. et Salmas., Rob.) illos, r. lacte, Rob. primos, Rd (codd. Gel. et Salmas., Rob.) primo, Sr. illius imbui l. primo volunt succo, Pint.

nolunt, r.